De geschiedenis van een instituut
Politiek is meer dan de beslommeringen van Haagse politici en hun partijprogramma’s. De boeken Zeventig jaar Partij van de Arbeid en De Partij: over het politieke leven in de vroege S.D.A.P. over de Sociaal Democratische Arbeiderspartij (SDAP) en haar erfgenaam de Partij van de Arbeid onderstrepen het veelzijdige karakter van politieke partijen. Van Veldhuizen bestudeert de SDAP uitdrukkelijk als vereniging. Lokale afdelingen verschilden sterk van elkaar en boden hun leden meer dan een stem in de nationale politiek. Zij beschouwden de partij vaak als voortzetting van bestaande persoonlijke relaties en werden lid zonder dat ze overtuigde socialisten waren. Identificatie met het internationaal socialisme was minstens zo belangrijk als die met de nationale partij. Naarmate die zich meer in de nationale politiek profileerde, kwam daar geleidelijk verandering in.
Het sociaaldemocratische netwerk ging na de Tweede Oorlog op in de Partij van de Arbeid (PvdA). Op lokaal niveau gaven vooral haar vakbonds- en jongerenorganisaties de partij kleur, stellen Frans Becker en Gerrit Voerman in hun overzicht over zeventig jaar partijgeschiedenis. Hun bundel zoekt nadrukkelijk naar oorzaken voor de teloorgang van de partij. Joop van den Berg voert daarbij nadrukkelijk het verlies van de banden met oude en nieuwe maatschappelijke bewegingen op. Tegelijkertijd onderstrepen de veelzijdige bundel en Van Veldhuizens studie dat zelfs een combinatie van sociale binding, een aansprekend programma en geschikt personeel een partij wel een goede basis, maar nog geen succesgarantie biedt.
—
Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine
