Eigentijdse religiositeit
“Dit is het verhaal van de zoektocht van tientallen gelovigen. Mensen die misschien ooit met hart en ziel gingen voor een god, een geloof, de bijbel, daar hun levenskeuzes op baseerden, trouw naar de kerk gingen en misschien nog gaan, geloofden dat dit het enige wereldbeeld was, gehoorzaamden aan God en daarmee dachten recht te doen aan mensen en zichzelf. In alle oprechtheid, consciëntieus” (p. 9).
[Recensie] Met deze woorden die aan de ene kant veel ruimte lijken te geven – een god, een geloof – maar die tegelijk ook weer getuigen van binding aan de kerk en de persoonlijke levensovertuiging opent het boek Ziel zoekt zin.
Pauline Weseman herkent zich in de geestelijke veranderingen van onze tijd. Zij heeft, evenals de mensen over wie zij schrijft, zelf ook zo’n proces meegemaakt waarin ze de christelijke traditie min of meer heeft losgelaten en op zoek is gegaan naar spirituele vernieuwing. Geïnspireerd door woestijnvader Irenaeus – de glorie van God is een volledig levend mens – heeft zij ontdekt dat mensen het religieuze niet zozeer boven de aarde behoeven te zoeken maar in zichzelf mogen ontdekken. God is dichterbij en aardser / menselijker van karakter dan wij denken, althans gewend waren te denken.
Inspiratiefestival
De interviews in dit boek verschenen van september 2020 tot juli 2022 in het tijdschrift Volzin en de reportages werden in dagblad Trouw gepubliceerd. 31 oktober jl. werd er door de Protestantse Kerk in Nederland een inspiratiefestival georganiseerd waarin een aantal van de in dit boek Ziel zoekt zin beschreven spirituele activiteiten werd gepresenteerd.
De nieuwe vormen van – christelijk – geloven maken zich los van de kerkelijke tradities of zoeken oude, bijna vergeten vormen weer op. De vormen zijn uiterst divers: meditatie, yoga, PopUp kerk, christelijke leefgemeenschap, massage, dans, verhalen en straatperformance om maar wat te noemen. Zeer uiteenlopend maar wat ze allen min of meer overeenkomstig hebben is het streven naar verbinding met mensen, inhaken op hun ervaring en beleving, wars van voorgeschreven richtlijnen omtrent het ‘ware’ geloof.
Alles kan en mag zolang het mensen ten goede komt en zij daar iets in vinden, van zichzelf in herkennen of kunnen uiten. Niets hoeft en mensen die het in deze richting zoeken zijn dan ook wars van kerkelijke regels en geloofsdogma’s. Zij ervaren die nieuwe ruimte als bevrijdend omdat zij vaak een traditioneel christelijke opvoeding hebben gehad. De nieuwe openheid in deze ontmoetingsvormen en de persoonlijke ruimte die mensen daarin mogen ervaren, zijn dan ook van wezenlijk belang. Het geestelijk klimaat is daarom uitermate ruim en uitnodigend. Het gaat om ‘God voorbij god’.
Mensen voor wie de kerk – die toch ook probeert aansluiting te zoeken bij mensen vandaag – te benauwend is omdat zij ondanks alle vernieuwing toch teveel de sfeer van de traditie ademt, zullen zich in deze vormen herkennen. Het type mens dat zich hierdoor voelt aangesproken, denkt vaak zelfstandig en kritisch, hecht aan verbeelding van het geloof en is gesteld op zorgvuldig gekozen taal. In al hun – soms ook wat krampachtige – zoeken naar vernieuwende en inspirerende vormen, is het misschien ten diepste een persoonlijke worsteling: kan en wil ik nog geloven? Zij herkennen zich in de uitroep van een vader die met zijn zieke kind bij Jezus komt en uitroept: Ik geloof, kom mijn ongeloof te hulp!
Pauline Weseman is journalist, religiewetenschapper en biografisch coach. Ze schrijft voor diverse media en is docent aan de school voor journalistiek in Utrecht.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
