"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Zondagsleven

Dinsdag, 22 december, 2020

Geschreven door: Judith Visser
Artikel door: Patrice van Trigt

Wát een parel dit boek

[Recensie] Na het lezen van Zondagskind in 2018 heb ik me lange tijd afgevraagd hoe het met Jasmijn zou gaan. Deze roman zorgde destijds namelijk voor een zeldzame klik met een hoofdpersonage. Haar verhaal in combinatie met het oprechte, pure karakter sprak me enorm aan.

Het grootste struikelblok voor iemand met autisme is het niet begrepen worden door anderen. Want hoe leg je uit waarom je last hebt van herrie, licht, drukte en prikkels waar een ander schijnbaar totaal geen notie van neemt? Hoe voorkom je dat je als een outcast wordt gezien én behandeld? Voor Jasmijn is dit een dagelijkse strijd. Ze heeft er niet voor gekozen om autisme te hebben, het is een deel van wie zij is, net zoals een ander blauwe ogen heeft. Ze probeert voor zichzelf uit te vogelen hoe ze belangrijke factoren in het leven kan combineren zodat ze zowel qua carrière als thuis het beste kan functioneren en gebruik kan maken van haar talenten.

Dit boek gaat verder waar Zondagskind is gestopt. Jasmijn weet nu wat de verklaring is waarom zij is zoals zij is, ‘het’ heeft een diagnose: autisme. In haar werk maar ook privé zoekt de inmiddels volwassen Jasmijn naar de meest ultieme balans tussen het voldoen aan verwachtingen van anderen en het zichzelf niet uit het oog verliezen. Het is zowel een zegen als een vloek soms. Alsof het leven nog niet genoeg uitdagingen kent is daar ook die ene man die zo zijn best voor haar doet. Kan ze aan zijn verwachtingen voldoen en liefhebben zoals hij dat verdient, zoals zij dat verdient? Passen ze in elkaars leven?

Wát een parel dit boek. Ik heb werkelijk alle denkbare emoties ervaren tijdens het lezen. Van boosheid en frustratie tot tranen van het lachen en van ontroering. Deze roman is zo ontzettend écht, zo puur en ontwapenend. Ik had Jasmijn al in mijn hart gesloten tijdens haar jeugdverhaal maar dit boek pakte me ook weer vast en laat tot op heden niet meer los, het maakte een enorme indruk.

Boekenkrant

Wanneer een auteur een autobiografische roman schrijft is de lijn tussen fictie en waarheid flinterdun. Je moet als lezer soms zoeken naar die lijn, je afvragen wat nu ‘echt’ en ‘niet echt’ is. Zowel in Zondagskind als nu in Zondagsleven heb ik dat gevoel niet één keer gehad. Het is alsof Judith en Jasmijn je aan de hand nemen in hun leven, je laten zien hoe zij de wereld ervaren en hoe deze op hen reageert. Het is verbluffend om te lezen wat Jasmijn meemaakt, wat is de wereld toch onredelijk hard soms.

Op haar werk heeft Jasmijn min of meer haar weg gevonden in haar veilige cocon. Maar het werk als receptioniste komt met veel prikkels, en dat de hele dag. Thuis moet ze bijkomen en creëert ze zoveel mogelijk rust. Dat doet ze door zich in haar eigen wereldje te dompelen, daar gedijt ze het beste bij. Alsof ze op haar wenken wordt bediend krijgt ze een voorstel op haar werk waardoor alle chaos wegvalt en ze kan doen wat ze altijd al heeft willen doen: in alle rust een boek schrijven, genieten van haar hond en de opties met Nick verkennen.

Op de momenten dat Jasmijn haar grenzen aangeeft, kun je alleen maar respect voor haar hebben. Ze komt voor zichzelf op, beseft daarbij heel goed wat de reacties kunnen zijn, en dus stelt ze zich daarmee kwetsbaar op. Dat is zo ontzettend mooi beschreven, die overwegingen, het besef dat regelmaat en rust belangrijk zijn om andere dingen te kunnen doen. Het is niet altijd zonder risico want hoe reageert de ander? Haar familie is het gewend maar hoe zit het met Nick?

Behalve ontroering brengt dit verhaal ook herkenning. Veel van Jasmijn zie ik terug in de mensen met autisme die ik ken. De beeldende schrijfstijl helpt daar ook enorm bij. Het boek zorgde niet alleen voor een hartverwarmend, intens verhaal dat gelukkig ook grappige momenten kent, maar vooral voor het besef dat we elkaar moeten respecteren hoe we zijn, dat we elkaars grenzen (h)erkennen maar vooral dat we een geweldig voorbeeld voor elkaar kunnen zijn. Dit verhaal laat op een (h)eerlijke en ongekunstelde wijze alle facetten zien die in het leven van iemand met autisme van belang zijn. Elke dag is een uitdaging, het maken van keuzes die kunnen leiden naar een mooi leven mits die keuzevrijheid er is. Wederom heb ik dat als zeer leerzaam en fascinerend ervaren.

In een prachtige, intense vertelstijl vanuit de ik-persoon, leef je enorm met Jasmijn mee. Samen met Zondagskind vind ik dit haar beste werk. Het bevat de meest indringend thema’s zoals liefde, acceptatie, familie, zelfontwikkeling, respect, dierenliefde en het leven op zich. Hoe mooi wil je het hebben? Jasmijn heeft lef om voor zichzelf te kiezen en daarmee dromen te veranderen in kansen, iets dat ze vooraf wellicht voor onmogelijk hield. Ze is een prachtig voorbeeld van ‘waar een wil is, is een weg’, ondanks of misschien juist wel dankzij haar autisme.

Judith Visser heeft zelf Asperger, een van de vormen in het autistisch spectrum, is succesvol auteur, heeft altijd een roedel van honden om zich heen en is getrouwd. De rust heeft ze gevonden aan zee en in de natuur waar ze haar boeken, met de hand, schrijft. Een sterke vrouw die geen uitdagingen uit de weg gaat, een voorbeeld. Net zoals Jasmijn dat is. Heel inspirerend om over te lezen.

Zondagsleven krijgt van mij vijf sterren, daarover geen twijfel. Een absolute mustread!

Eerder verschenen op Perfecte Buren