Pijnlijk herkenbare inwisselbaarheid
[Recensie] Een verhalenbundel als debuut is durven. Kortverhalen zijn in het algemeen namelijk niet zo een populair genre in het Nederlandse taalgebied. Lotte Dondorp (1987) doet het met Zonder ons is er geen muziek toch, ze schreef al verhalen voor Revisor.nl, Hollands Maandblad en Tirade die voor dit debuut werden aangevuld met nieuw werk. Ze rondde naast haar studie literatuurwetenschap en filosofie de vierjarige opleiding af aan de Schrijversvakschool Amsterdam.
In de achttien verhalen tellende bundel maakt Dondorp ons deelgenoot van vooral verhalen over verlating en vervreemding van de wereld, het verlies van controle ook. In het titelverhaal, dat zeker blijft hangen, gaat het bv over het leven van de Berenjager die na het weggaan van zijn geliefden alleen achter blijft en zonder muziek moet zien verder te leven.
In het verhaal Daar ergens moet een dorp liggen volgen we enkele personages die in een afgelegen dorp zowel onder de levenden als de geesten leven en hard werken om te overleven en in hun eigen onderhoud te voorzien. De stad is wel erg ver weg en het verhaal geeft aan alsof ze echt alleen op de wereld zijn. Wat doet dit met de dorpelingen, hoe sterk zijn ze op zichzelf gericht, welke tradities houden ze in ere?
De schrijfster wisselt verhalen uit de moderne wereld af met verhalen uit vroegere tijden en die zich in verschillende contexten afspelen om te tonen hoe universeel de menselijke gevoelens wel zijn. Niet altijd is te zeggen waar juist een verhaal zich afspeelt. Ook verspringt ze dikwijls van perspectief in haar verhalen. Er zijn geen terugkomende personages of gemeenschappelijke verhaallijnen wat soms erg boeiend kan zijn.
Ook al gaan de verhalen over de alledaagse dingen, is de dramatische kant van het leven nooit ver weg. De meeste personages leiden een grauw en grijs leven, en maken net daardoor ook maar weinig indruk, of blijven ze lang hangen. Die vaagheid is tegelijkertijd net het pijnlijke herkenbare van deze bundel vreemd genoeg. Zijn onze dagelijkse levens dikwijls ook niet zo inwisselbaar, lijkt de ene dag dikwijls ook niet zo veel op de andere? De verhalen geven regelmatig een benauwend gevoel, op zich al een mooie prestatie op slechts enkele bladzijden.
Die benauwdheid en de tragiek net als sommige zinnen weten te beklijven, hoe de verhalen zich oplossen in vaagheid en blijven zweven dan weer niet. Er is niet altijd een echte plot, als het ware zouden sommige verhalen zich nog verder kunnen ontwikkelen nadat je ze hebt uitgelezen. Onlangs heb ik nog geleerd dat Arabische verhalen dit ook weleens voor kunnen hebben. Maar voor de Nederlandstalige lezer biedt deze tactiek waarschijnlijk weinig handvatten. Het is zeker interessant om te zien hoe Dondorp zich verder zal ontwikkelen.
—
Eerder verschenen op Villa Nathalie – Over lezen
