"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Zwermtijd

Zaterdag, 1 augustus, 2020

Geschreven door: Peter Schaap
Artikel door: Johan Klein Haneveld

Geen klassieker, wel onderhoudend

[Recensie] Mijn lichte teleurstelling na het lezen van dit boek is wellicht te wijten aan mijn hooggespannen verwachtingen. Ten eerste vanwege het thema. Een wereld die onleefbaar is geworden door vraatzuchtige insecten, vooral zwermen sprinkhanen. Dat was het onderwerp voor het eerste korte SF-verhaal dat ik schreef als tiener, De Sprinkhanen, geïnspireerd door het stripboek Carapaces van Luc en Francois Schuiten. Ik weet natuurlijk niet of de auteur hier dezelfde strip heeft gelezen, maar ik was benieuwd naar de uitwerking. Helaas viel die me wat tegen. Het was me niet duidelijk hoe er toch nog planten konden overblijven en hoe de rest van het ecosysteem werkte. Ook werd de dreiging van de insecten niet geheel invoelbaar, omdat de hoofdpersonen meestal ondergronds zaten, en gaat het slot eigenlijk om heel andere zaken. Dat vond ik jammer.

Ten tweede waren mijn verwachtingen hooggespannen omdat Peter Schaap nu eenmaal een van de grootste namen is in de Nederlandstalige fantasywereld. Niet alleen vanwege zijn achtergrond als liedjesschrijver (al kende ik Adem mijn adem al lang voor ik Peter Schaap ontdekte), maar ook omdat hij al zo lang met schrijven bezig is. Peter Schaap publiceerde gelijktijdig met pioniers als Wim Gijsen al fantasyromans, nog voor de grote doorbraak begin deze eeuw begon, onder andere door de fantasyfestivals. Het is wel interessant dat hij uiteindelijk terechtgekomen is bij de uitgever die bijna synoniem is voor de nieuwe golf fantasy van deze eeuw: Zilverspoor. In elk geval heeft hij een naam groot te houden.

Was dit het boek geweest van een debutant, dan was ik misschien minder kritisch geweest, of had ik betoogd dat het volgende boek van de schrijver heel goed zou kunnen worden omdat er zeker potentie in zat. Ik moet de eerdere boeken van Schaap nog lezen, en ik heb online al gezien dat mensen vooral heel enthousiast zijn over zijn werken over de prehistorie. In een interview las ik dat hij geïnteresseerd is in spiritualiteit en het bovennatuurlijke. Ik zie hoe je dat vlekkeloos in een ‘prehistorische’ roman kunt inpassen, maar hier probeert hij het te verwerken in een SF-boek en dat gaat toch minder vloeiend. Er waren delen van dit boek waar ik zeker van genoot. Het leven in de ondergrondse schachten is best goed weergegeven bijvoorbeeld, maar ook dat in Roen. Landschappen worden levendig beschreven, bijvoorbeeld een verlaten schacht aan de kust. Ik genoot van een adembenemende passage over het leven in een heel andere omgeving, waar ik als lezer veel meer van had willen weten. Verder las het boek behoorlijk vlot. Ik vond de schrijver vooral aan het begin wat veel leunen op bijvoeglijke naamwoorden (twee of drie per zin is wat veel van het goede, zelfs voor mijn smaak), en vond de dialogen niet echt soepel lopen. De hoofdpersoon Rhania heeft een duidelijk opvliegend karakter, maar verder niet veel diepgang. Waarom ze doet wat ze doet is nooit echt duidelijk – ze komt eerder wispelturig over dan als iemand die heel gedreven een bepaald doel nastreeft. Ook leunde het slot veel op uitleg van karakters over ingevingen die ze hadden waar ik als lezer weinig verklaring voor zag. De hoofdpersoon weet opeens hoe het in elkaar zit, maar waarom ze dat opeens weet, waarom ze bepaalde verbanden opeens ziet, dat kan ik niet nagaan. Je moet het als lezer maar aannemen. Ik vond het zelf een zwaktebod, ook omdat er eigenlijk een nieuw element wordt geïntroduceerd naast de insecten – die volgens mij in zichzelf al een boek waard waren. Ik klink nu wel heel kritisch, maar wat ik zeg: het boek is verder vlot genoeg geschreven, met enkele originele ideeën en levendige beschrijvingen. Ook is het leuk dat het in het science fiction genre valt.

Wie zijn of haar verwachtingen iets minder hooggespannen kan houden dan de mijne waren en gewoon een paar avonden een onderhoudend verhaal van een Nederlandse genrecoryfee wil lezen, heeft aan dit boek een goede. Ik ga zelf op zoek naar meer van Peter Schaap om een breder beeld te vormen van zijn stijl en kunde.

Archeologie Magazine

Eerder verschenen op Hebban

Boeken van deze Auteur:

Zam de Fikser

Ondeeds de Loutere

Chesnek B.V.