[Column] Met veel plezier las ik deze week Zonnegloren, de door Matthijs van Nieuwkerk samengestelde bundel met korte verhalen, die je deze zomermaanden in de boekhandel gratis krijgt bij aankoop van tenminste 15 euro aan boeken. De titel is afkomstig van het laatste verhaal in de bundel, De dag van Zonnegloren van Margriet de Moor. In zijn inleiding vertelt Van Nieuwkerk, enthousiast als altijd, over zijn keuzes: “nu presenteer ik vooral met trots deze tien stuk voor stuk geweldige verhalen.” En gelijk heeft hij, op zijn keuze valt weinig aan te merken. Het enige dat opvalt is dat wat weinig verhalen door vrouwen geschreven zijn (3 op 10). Alle verhalen in Zonnegloren zijn literaire hoogstandjes. Aangenaam verrast was ik door het verhaal van Heleen van Royen over het overlijden en het begraven van haar moeder én het herbegraven van haar vader, die al 40 jaar eerder overleed. Ontroerend. De actie met Zonnegloren is een succes, op sociale media klagen boekhandels dat de 90 pagina’s tellende boekjes niet aan te slepen zijn. Toch vroeg ik me af voor wie Zonnegloren nu bestemd is?
De bundel verschijnt in het kader van het Zomerlezen, een nieuwe aanpak van de CPNB om het lezen te stimuleren in de zomermaanden. Op de site van de CPNB staat te lezen: “Heel veel Nederlanders geven aan: ik wil lezen, graag zelfs! Maar toch… het komt er niet van. Na werk, gezin, sport, hobby’s, tv en natuurlijk sociale media, is de dag steeds weer voorbij voordat het boek opengaat. Gelukkig is er de zomer. Voor velen hét moment om te lezen. Dan is er tijd. In de tuin, op het strand, aan het zwembad en – als het meezit – in de vliegtuigstoel. Met Zomerlezen geven we mensen een extra zetje om echt te gaan lezen. De boodschap is simpel: Er is een (zomer)boek voor iedereen! Welk boek pak jij deze zomer?”
En het CPNB heeft een punt, het zou mooi zijn als meer mensen te verleiden zijn om één of meerdere boeken te lezen op vakantie. Bij veel mensen komt het lezen er tijdens gewone weken niet van. Proberen niet lezers in de zomer aan het lezen te krijgen is een goed streven. Deze mensen zullen vooral kiezen voor populaire boeken, thrillers, feelgood, boeken over sporters en andere biografieën. Zware literatuur of pittige non-fictie slaan minder aan bij mensen die heel weinig lezen. De CPNB over de campagne dit jaar: “De campagne wordt voortgezet met de vraag: ‘Welk boek pak jij deze zomer?’ Vanaf juli staat deze vraag centraal en wordt er algemeen beeld ingezet. De oproep tot actie luidt: Vraag je boekverkoper naar de beste Zomerlezen-tips. Vanaf halverwege juli breiden we de vraag uit en lichten we verschillende genres uit. ‘Welk spannend boek pak jij deze zomer?’ ‘Welk romantisch boek pak jij deze zomer?’ ‘Welk non-fictieboek pak jij deze zomer?’”
Erg sympathiek, maar is het doeltreffend? Het zomerlezen bestaat dus uit eerst algemene aandacht voor lezen, dan aandacht voor het spannende boek, dan romantische boeken, dan non-fictie… Moet je als boekhandel om de paar weken nu je hele etalage ombouwen om telkens bij de nieuwe deelactie van het Zomerlezen aan te haken? En dan is er ook nog de Thriller tiendaagse. Hoe verhoudt zich dat tot het Zomerlezen? Feelgood dagen zijn er dan weer niet. En zijn die tien dagen niet te kort. Had iedereen wel door dat de tiendaagse was losgebarsten? Ik niet.
Het CPNB lanceert steeds meer acties en campagnes lijkt het wel. Het kost de boekhandel steeds meer tijd om daar allemaal op aan te haken, en voor het publiek is het nauwelijks te doen om het allemaal enthousiast te volgen. Ander voorbeeld zijn de Zilveren en nu ook Bronzen Griffels en Penselen die deze week werden uitgereikt. Maar liefst 45 prijswinnaars wees de jury aan. Verwachten ze dan dat boekhandels al die 45 boeken gaan showen? Maken 45 winnaars nog indruk? Zie ook het nieuwsbericht op deze Bazarow.com hierover.
Voorheen was het duidelijker. In de Boekenweek in maart lag de focus op literatuur, met het Boekenweekgeschenk van een literaire schrijver van naam en faam. De zomer was bestemd voor het populaire lezen, waarbij de Maand van het Spannende Boek in juni de start van de zomer inluidde. Iedereen keek uit naar de VN-thriller gids en overal waren er thrilleractiviteiten. Mogelijk heeft men gedacht dat het genre van de romantische boeken – of feelgood zo u wilt –er tussen die enorme successen bekaaid vanaf komt. Daarom werd gestart met het Zomerlezen: voor iedereen wat wils! Maar voor iedereen wat wils is meestal voor niemand echt leuk of passend. Mijn pleidooi is daarom: voer de Maand van het Spannende Boek in juni opnieuw in en maak mei de maand van het Romantische Boek. En verras de lezer die boeken koopt dan elke maand met een leuk passend gratis boekje bij de aankoop.
Terug naar de verhalenbundel van Matthijs van Nieuwkerk. Voor wie is dat Zonnegloren nu bestemd? Voor mensen die één of twee boeken per jaar lezen in de zomer, zal dit boek hen niet stimuleren tot nog meer lezen. Korte verhalen lezen is voor veel mensen lastig. Je moet meteen in het verhaal zitten, eigenlijk vanaf de eerste regel. Veel mensen hebben een pagina of 10 nodig om in een boek te komen. Dan ben je met Zonnegloren al 4 verhalen verder, allemaal overigens literaire verhalen, geen thriller of feelgood verhalen. Nee, Zonnegloren is geschikt voor mensen die in maart al een fijn Boekenweekgeschenk kregen, voor mensen die veel lezen. De lezer van populaire fictie, juist degene die een zetje in de rug kan gebruiken, komt met Matthijs’ bundel niet aan zijn trekken. Een gemiste kans.
—
Voor het eerst gepubliceerd in Bazarow Magazine