De stichting Maand van de Filosofie maakte deze week bekend wat het nieuwe thema wordt van de maand van de Filosofie. Gekozen is voor ‘Chaos’, het oud griekse woord voor ‘niets’. NRC journalist Tom-Jan Meeus schrijft het Essay van de Maand. Kinderboekenauteur Yorick Goldewijk verzorgt het Kinderboek bij de Maand.
De stichting schrijft over het thema op haar site: “‘De kleinste afwijking van de waarheid wordt later duizendvoudig vermenigvuldigd’ zei Aristoteles bijna 25 eeuwen geleden in Over de hemelen. Het kleine verschil met de grote gevolgen en de chaos die dat geeft, houden de filosofie tot in onze bewogen tijd bezig.
Onze moderne samenleving is gebaseerd op orde. We proberen chaos uit te bannen, maar met de aanhoudende stroom crises lijkt de maatschappelijke chaos compleet. Van de crisis rond waarheid (post-truth), de klimaatcrisis en de vluchtelingencrisis tot aan geopolitieke crises en oorlog. Ook als individu kunnen we het gevoel hebben dat het leven ons ontglipt. Hebben we nog de regie over onze persoonlijke data en eigendommen? En hoe gaan we om met het informeler worden van cultuur en traditie? Moeten we meer orde organiseren, in ons eigen leven, in de samenleving, op wereldschaal? Of moeten we meer ruimte geven aan chaos?
Hoe verhoudt de mens zich tot chaos? Is het een bron voor creativiteit en pluraliteit, of juist een bron van onzekerheid en geweld? Chaos kan voorafgaan aan orde, zoals de oersoep aan de eerste fysische ordening voorafging. Andersom kan een achterhaalde orde ook om chaos vragen.
Volgens Ludwig Wittgenstein moet de filosoof ‘in de oude chaos afdalen en zich daar thuis voelen’. En zo gaat de Maand van de Filosofie in 2024 afdalen in de chaos van vandaag. Op zoek naar een antwoord op de vraag hoe chaos tot orde, creativiteit en pluraliteit kan leiden. En soms tot wanhoop drijft.”
Over Tom-Jan Meeus (links op de foto)
Meeus (1961) is journalist bij NRC Handelsblad. Hij was er politiek chroniqueur, columnist, correspondent in de VS en onderzoeksjournalist. Hij leverde eerder bijdragen aan onder meer Buitenhof en het Amerikaanse Politico. Hij ontving de Anne Vondelingprijs voor politieke journalistiek. Meeus schreef een groot aantal boeken waaronder Grote Amerikashow (2012), Haagse invloeden – Hoe de Nederlandse politiek echt werkt (2015), Het IRT-moeras – Grote ego’s en hun vuile oorlog, met Marcel Haenen (1996) en De onzichtbare hand van de politiek – De achterkamers van Paars en de heimelijke steun aan Philips.
Het filosofisch essay van de Maand van de Filosofie wordt de komende jaren uitgegeven in samenwerking met Uitgeverij Pluim.
Over Yorick Goldewijk
Goldewijk (1979) debuteerde in 2019 met het kinderboek Billy Extra Plankgas, dat in de pers al snel werd vergeleken met het werk van Roald Dahl. Hij schreef hier ook een tweede deel over, maar zijn grote doorbraak kwam met Films die nergens draaien, waarvoor hij in 2022 de Gouden Griffel won. In 2023 verscheen Duizend & ik, een boek voor jongeren.
—
Redactie Bazarow
Fotocredits Goldewijk: Yvonne Lacet