Vanaf 2024 komt er een nieuwe prijs voor Nederlandstalige dichtbundels: De Johan Polak poëzieprijs. Aan de prijs is een bedrag van 50.000 euro verbonden, waardoor de prijswinnende dichter zo langer de tijd krijgt om aan nieuw werk te besteden. Dichtbundels van drie jaar oud kunnen meedoen en de prijs doet niet aan nominaties.
Door het prijsgeld is De Johan Polak Poëzieprijs meteen de grootste poëzieprijs in Nederland en staat het op gelijke hoogte van grote prijzen voor proza, zoals de Libris Literatuurprijs.
De financiering van poëzieprijzen gaat de laatste jaren niet zo gemakkelijk. Sinds de VSB Poëzieprijs in 2009 na 24 uitreikingen zijn sponsor verloor, bleek het vaak niet makkelijk om die prijs voort te zetten. De opvolger werd de Grote Poëzieprijs, maar de fondsen die die prijs financierden stopten weer, waardoor eerder dit jaar de uitreiking in gevaar kwam. Baggermaatschappij Boskalis nam de financiering over wat protest opleverde van de winnaar van dit jaar, Marwin Vos. Zij gaf een deel van haar prijzengeld aan Filippijnse vissers die last zouden hebben van Boskalis’ industrie.
De Johan Polak Stichting tot Instandhouding van het Bijzondere Boek financieerd de prijs en garandeert het voortbestaan van de prijs voor minstens 25 jaar.
Dat is dankzij het miljoenen vermogen van de uitgever, boekhandelaar en boekenverzamelaar Johan Polak. Na het overlijden van zijn aangenomen zoon kwam zijn vermogen terecht bij de Johan Polak stichting. De stichting besloot na eerdere financiering van literaire projecten “niet als Dagobert Duck op het geld te gaan zitten, maar het ook uit te geven”, vertelt stichtingsvoorzitter en faculteitshoogleraar aan de Universiteit Utrecht Wiljan van den Akker aan NRC.
Over de opzet om bundels van de afgelopen drie jaar mee te laten dingen zegt Van den Akker: “Dat geeft goede bundels meerdere jaren de kans om bekroond te worden, waardoor ze ook langer in de aandacht blijven.” Dit is anders dan andere poëzieprijzen waar de bundel het jaar van de prijsuitreiking verschenen moet zijn. Een onafhankelijke jury gaat de winnaar kiezen zonder dat er nominaties of eervolle vermeldingen bij komen kijken. “Nomineren vinden wij een beetje een circus. Wij willen met de prijs geen afvallers teleurstellen, maar de winnaar gelukkig maken.”
2024 prijsuitreiking
Uitgevers kunnen tot 5 januari dichtbundels aanmelden. Het ontvangstadres wordt uiterlijk november 2023 op de website bekendgemaakt. Johan Polak was voorvechter van homoemancipatie, maar de prijs gaat niet maatschappelijke signatuur of literaire voorkeur hebben. “Dat zou ook niet kunnen, Johan Polak is dertig jaar geleden overleden. De prijs is bedoeld voor de beste bundel,” zegt Van den Akker.
De uitreiking vindt jaarlijks plaats op 25 mei, de sterfdag van Johan Polak. De samenstelling van de jury, plaats, tijd, programma en andere informatie maakt de stichting de komende tijd op de website bekend.
Bron: NRC
–
Laura van de Bult