Op zoek naar de veerkracht van Suriname
[Recensie] Met de koop van Plantage Frederiksdorp in Suriname stappen Tessa Leuwsha en haar man Sirano in een gewaagd avontuur. Zij is schrijver, hij kunstenaar. Hun doel is deze eeuwenoude plantage te behoeden voor verval en de bezoekers de geschiedenis van deze beladen maar bovendien heel mooie plek bij te brengen.
Maar dan slaat corona toe! Ze dreigen hun bezit te verliezen omdat ze het ontvangen van bezoekers voorlopig wel kunnen vergeten en wie weet hoe lang dit gaat duren?
Veerkracht
Ze besluiten daarom de tijd nuttig te gebruiken en varend in een open bootje op zoek te gaan naar hun eigen ‘ik’. Ze staan op deze manier heel dicht bij de natuur. Rivieren slingeren zich soms heel grillig door het landschap en lopen nooit recht naar de zee. Vanaf de hogere bron van een rivier gaat het landschap natuurlijk nooit precies gelijkmatig aflopend naar de zee. Het gevolg is dat een rivier zijn weg zoekt naar telkens een lager punt. Hoe grilliger het landschap (door hoogteverschillen) hoe bochtiger de rivier is. Daar komt bij dat rivieren in staat zijn om materiaal af te breken en mee te nemen zoals klei, zand en gesteenten. Dat meegenomen materiaal wordt op een andere plek weer afgezet wat ook mede bepalend is voor de loop van de rivier en vooral voor het ontstaan van zogenaamde meanders.
Tijdens deze reis ontmoeten ze ook op nagenoeg verlaten plantages inheemse Surinamers en nazaten van overlevenden van de slavernij en contractarbeid.
NB: Contractarbeid was een systeem van onvrije arbeid waarvan koloniale machten gebruikmaakten in hun koloniën. Een belangrijk kenmerk van contractarbeid was de poenale sanctie. Die hield in dat voor contractbreuk geen burgerrechtelijke, maar strafrechtelijke bepalingen van kracht waren.
Behalve aan de bewoners spiegelt het stel zich ook aan vergeten helden door eenzelfde reis te maken of dezelfde plaatsten te bezoeken. Soms vraagt de auteur zich af of het allemaal wel de moeite waard is. Het werd een reis met gevechten met de natuur en met zichzelf.
“Ik voelde me schuldig. Sirano was in dit avontuur verzeild geraakt door mij, hij had ook thuis kunnen zitten en proberen te redden wat er te redden viel. Samen op reis gaan is de ultieme relatietest, een test die we keer op keer hadden doorstaan. Maar wat als we deze keer niet op reis waren maar op de vlucht?”
Volg hun reis vanuit Paramaribo ook op de getekende kaarten: over de Surinamerivier, de Commewijne bij Nieuw-Amsterdam en na de plantages Alliance en Bakkie, buitenom over groter water opnieuw de Surinamerivier op te zoeken.
De vele foto’s en mooie getekende kaarten vullen het verhaal goed aan. Op deze manier kun je nog meer genieten van de teksten van Tessa Leuwsha. De beschrijvingen van hetgeen waargenomen wordt door de auteur zijn werkelijk prachtig.
“Een maand geleden zaten Pa Zallie en ik samen op een bank op de steiger van Frederiksdorp, de ondergaande zon kleurde de lucht rood en toen roze en violet. De gouden bal daalde pijlsnel achter de bomen aan de overkant, terwijl in het opkomende donker achter ons boven het land een minuscule sikkel verscheen, nieuwe maan. We genoten in stilte, luisterden naar het klotsende water tegen de steigerpalen. Ik rook de geur van nat gras en hout.”
De ondertitel is: Op zoek naar de veerkracht van Suriname, maar tijdens het lezen lijkt het ook een zoektocht naar de veerkracht van de relatie van Tessa en Sirano. De wilde vaart is een ware eyeopener.
—
Voor het eerst verschenen op Graag gelezen
