Mijmeren over Christelijk leven
De auteur
De Franse dominicaan Adrien Candiard is opgeleid als historicus en woont en werkt in Caïro. Hij is vooral bekend als islamkenner en schreef eerder het boek De Islam begrijpen, dat lovend in Trouw werd besproken.
Thematiek
Deze keer heeft Candiard het over zijn eigen geloofstraditie, getuige de ondertitel van het boekje: Mijmeren over christelijk leven. Het betoog is volledig opgehangen aan het Bijbelse verhaal over de roeping van Natanaël. Van zijn vriend Filippus hoort Natanaël over ene Jezus van Nazaret en hij spreekt dan de ikonische woorden: “Kan er uit Nazaret iets goeds komen?” Nieuwsgierig gaat hij toch eens bij Jezus kijken, die hem enthousiast begroet en zegt: “Ik had je al gezien voordat Filippus je riep, toen je onder de vijgenboom zat”. Direct valt Natanaël in aanbidding voor Jezus’ voeten, die vervolgens beweert dat hij nog wel indrukwekkender dingen zal meemaken.
Candiard vergelijkt het roepingsverhaal van Natanaël met dat van Filippus: Jezus roept hem en hij volgt. Natanaëls verhaal is interessanter, ingewikkelder, er zit meer scepticisme in, meer realisme, meer wendingen waarin we onze eigen twijfels en verlangens kunnen herkennen. Natanaël wordt zo in bredere zin de mens die zich met de roep van God geconfronteerd weet. Candiard benut iedere zinswending en nauwelijks opvallende implicatie van het Bijbelverhaal, dat inderdaad bomvol onvoorziene betekenis lijkt te zitten. Alleen Natanaël bleek wat weinig voor een heel boek: Candiard maakt allerlei uitstapjes naar andere bijbelverhalen die volgens hem met dit gedeelte samenhangen.
Pointe
Ondanks de vele thema’s en uitstapjes die Candiard zich veroorlooft is er toch een heldere kern, een centrale boodschap die dit boek verkondigt. Het boek gaat over de vraag: heb ik als mens een roeping in het leven en wat zou die roeping kunnen zijn? Een logische vraag om te stellen voor iemand die zelf bewust de keuze heeft gemaakt om tot de orde der Dominicanen toe te treden. Maar, zegt Candiard, een goddelijke roeping hebben we als mensen allemaal. Hoe beantwoord je aan je roeping in het leven? Candiard geeft een mooi, oer-katholiek antwoord. In ieder mensenleven klinkt de roep van het Oneindige, het verlangen naar God. Probeer nu je leven te herordenen rond dat diepste verlangen dat in je geplant is en loop er niet voor weg.
Mooie passage
“In feite is dit parfum van de Zaligsprekingen, dit parfum van het koninkrijk, een beetje wat we ervaren wanneer we langs een bakker komen. De geur van versgebakken brood prikkelt de neus en maakt hongerig. Het is heel aangenaam maar ook frustrerend, tenminste wanneer je de bakkerij niet ingaat. Het gaat erom zich door het parfum te laten leiden en binnen te komen: het is misschien nog beter wanneer je gaat eten.
Ik voel me soms alsof ik buiten de bakkerij sta: ik heb wel de geur maar ik bijt niet in het broodje! Ben ik dan een goede christen? Anderen lijken het bereikt te hebben. Alles lijkt hun zo gemakkelijk. Ze praten over hun relatie met God alsof ze een uur eerder samen iets gedronken hebben. Als je hen hoort, was het geweldig. Ben ik wel echt een christen als ik alleen het parfum van de Zaligsprekingen heb, met zin om me te bekeren tot zo’n bestaan, terwijl ik in het dagelijks leven helemaal niet op die verheven hoogte zweef, maar me gewoon wat voortsleep?”
Reden om dit boek niet te lezen
Je merkte het al hierboven: de vertaling is hier en daar nogal merkwaardig. Verder is het wel wat mager dat een heel boek opgehangen wordt aan één passage in de Bijbel. Het Natanaëlverhaal kan eigenlijk gewoon niet dragen wat Candiard allemaal te zeggen heeft. Je zou van Candiard één heel goed uitgewerkte preek willen horen of lezen over dit onderwerp, en dat zou genoeg zijn. Ook las ik weinig verrassends in dit boek. Weinig dat echt tot verder nadenken stemt. Candiard geeft ons levenslessen mee als deze: “Als je geen risico’s durft te nemen in het leven zul je wellicht geen pijn ervaren, maar ook geen geluk”. Dat vind ik even waar als clichématig. Of: “De goede God is er niet alleen voor de heiligen, strak in hun stralenkrans, steil in hun principes. Hij is er ook voor wie bijdehand zijn, alles weten te regelen, geslepen lui, oplichters.” Dat is belangrijk om te benadrukken, maar ook wel stating the obvious.
Reden om dit boek wel te lezen
De toon van Candiard is prettig: vriendelijk, mild en vol zelfrelativering. Hij weet het verhaal van Natanaël mooi en geloofwaardig naar het hier en nu te brengen en slaagt er in werkelijk iedere druppel betekenis uit die vijgenboom te persen. Het boek vormt een vriendelijke uitnodiging om als christen te leven. Met een opbeurend schouderklopje zegt Candiard: Iedereen kan het. Zelfs ik. Jij ook.
—
Eerder verschenen in Trouw
