[Column] Het was in 2011 dat ik dacht: nu zeg ik mijn abonnement op de NRC op. Niet omdat ik het oneens was met een of ander artikel. Nee, de toenmalige hoofdredacteur Peter Vandermeersch en zijn team waren op het idee gekomen om NRC naar een klein formaat om te bouwen, tabloid heet dat. Niks voor mij dacht ik aanvankelijk. Ik hield van dat grote formaat, waarmee je de hele tafel kon vullen of lekker in een luie stoel met je armen breed kon lezen en bladeren. Ik vond het stoer, om zo de krant te lezen, zeker als jongeman, moet je mij zien. Breed en gespierd, met de armen wijd, een kwaliteitskrant lezen. Anderen doen stoer met hun brommer, ik als student wijsbegeerte met de NRC. Het is maar waar je identiteit aan ontleent. Mijn favoriete katern was CS boeken over literatuur, op vrijdag. En op de tweede plaats zaterdag nog eens een boekenbijlage maar dan over non-fictie.
Maar niets is blijvend en dus veranderde ook het formaat van de krant. Al vrij snel was ik blij met de beslissing van Vermeersch c.s, al is de nummering van de NRC in klein formaat nog steeds een ondoordringbaar labyrint. Nu het lijf tegen de onvermijdelijke aftakeling aanloopt en de leesbril al jaren een vast onderdeel is op mijn neus, moet ik zeggen dat het kleinere formaat beter bij mijn fysieke gesteldheid past. Een uur of meer met de armen breed uitgestrekt zitten is er niet meer bij. De krant lees ik trouwens steeds minder voor het nieuws, en meer voor de achtergrond. Ik lees de edities van de weekdagen meestal pas uit in het weekende. Dan haal ik de artikelen eruit die nog gelezen moeten worden en die lees ik dan opgevouwen tot een liggend A4. Zelfs het tabloid formaat is mij nu te groot, moet ik bekennen. Ik lees steeds kleiner blijkbaar. Mogelijk geldt dat voor iedereen, getraind door onze mobieltjes, zijn we tegenwoordig gewend om op iets heel kleins lange stukken te lezen. Wat boeken betreft houd ik ook van compact, salontafelboeken zijn eigenlijk onleesbaar, want hoe houd je die vast? Laat voor mij de foto’s maar achterwege, kom maar op met die tekst, maar dan in een handzaam boek.
De Groene
Een ander lijfblad dat ik al jaren lees is de Groene Amsterdammer. Dat is tegenwoordig op folioformaat, iets breder dan A4, buitengewoon handzaam en ik lees het elke week van kaft tot kaft. Ik kan niet zeggen dat de Groene interessanter is dan de NRC, maar het veel kleinere formaat maakt dat ik het veel gemakkelijker lees. Formaatdwang, is dat een woord? Bij de Groene zit sinds jaar en dag het literaire tijdschrift De Gids, dat krijg je er gratis bij. De Gids is het oudste literaire tijdschrift van Nederland, met een dijk van een redactie waaronder Edward Mik, Maria Barnas, Wytske Versteeg, Dirk van Weelden en Nina Weijers. Elke nummer heeft een thema en dan nodigt het redactieteam een keur aan Nederlandse schrijvers, dichters, kunstenaars en denkers uit om vanuit hun interesse of expertise iets te schrijven of te maken over het onderwerp. Bijna elke bijdrage is de moeite waard. Alleen…. De Gids verscheen in tabloid formaat en mijn hersenen, geprogammeerd door mijn scanwerk bij NRC, blokkeerden elke vorm van lezen. Artikelen die ik wilde lezen eruit halen had geen zin, want dan zou ik het hele blad eruit moeten halen. Stapels langs mijn bed met oude Gidsen herinnerden mij elke avond aan mijn falen als het om De Gids ging. Het was wachten op een oplossing.
Een tabloid drukken is duurder dan folio of A4 en waarschijnlijk kwam de uitgever van De Groene ergens vorig jaar op het briljante plan om De Gids min of meer op hetzelfde formaat als de Groene te laten drukken. Het is nu iets minder breed dan de Groene en wordt gedrukt op dundruk krantenpapier, wat veel goedkoper is. In het eerste nummer van dit jaar lezen we over de formaatwissel:
“Op initiatief van vormgever Floor Koomen hebben de redactie en de uitgever besloten om verder te gaan op magazineformaat. Voordelen van het formaat zijn dat literaire teksten zich rustiger laten lezen, dat beeld zelfstandig van tekst kan worden gepresenteerd en dat De Gids makkelijker is mee te nemen en te bewaren.”
Allemaal waar. Het leest heerlijk. Uitgeverij de Groene heeft minder kosten en De Gids er een lezer erbij. Ik kan het het blad van harte aanbevelen, echt een prachtig tijdschrift met prachtige artikelen, en gedichten. Nummer drie is net uit, en ik heb het ook net uit, en heeft als thema Stad en Land, zeer actueel met de stikstofcrisis en de crisis die de Boerenbeweging BBB heet.
Wat heb ik gedaan met die stapels oude, groot formaat Gidsen? Ik heb ze pro forma doorgebladerd en besloten dat ik niets meer hoefde te lezen, daarna heb ik ze in de papierbak gekieperd. Vanaf nu lees ik immers elke nieuwe editie, integraal. Ik hoop dat hoofdredacteur Edzard Mik en zijn team me kunnen vergeven.
—
Roeland Dobbelaer