[Nieuws] Het regende de afgelopen dagen flink. Cijfers, welteverstaan. Stichting CPNB en KVB Boekwerk kwamen gisteren met de cijfers over de boekenmarkt en met lijstjes van de populairste boeken. Er is goed nieuws, én is er slecht nieuws.
Het goede nieuws is dat er afgelopen jaar in Nederland iets meer boeken zijn verkocht dan in 2021. Het aantal verkochte boeken steeg met 0,4% naar 43,2 miljoen en is daarmee op het hoogste punt sinds 2012. Bij elkaar leverde dat een omzet van 664,2 miljoen euro op, een stijging van 2,7% ten opzichte van vorig jaar. 2022 is het achtste jaar op rij waarin de omzet groeide.
Van de verkochte boeken was echter 1 op de 5 anderstalig, met Engelstalige boeken als koplopers. De verkoop van niet-Nederlandse boeken steeg met 19%, de verkoop van Nederlandstalige boeken daalde juist met 3%. De laatste keer dat de afzet van Nederlandstalige boeken daalde was in 2019, maar in dat jaar kromp de gehele boekenmarkt. Vooral Nederlandstalige fictie heeft het zwaar, daar daalde de afzet met 10%. Maar ook non-fictie ging minder over de toonbank. De verkoop van boeken in de categorie non-fictie vrije tijd daalde bijvoorbeeld met 5%. En zelfs Nederlandstalige kinderboeken werden (iets) minder verkocht. De best verkopende genres in de andere talen zijn fictie, informatieve non-fictie en kinderboeken.
Voor de boekhandel is er goed nieuws. Vorig jaar steeg het aantal boeken dat in een fysieke boekwinkel werd verkocht met 16%. De omzet steeg, ook door alle prijsstijgingen, met 25%. Terug op het pre-corona niveau van 2019 zijn de boekhandels echter nog niet, toen werden er namelijk 2% meer boeken verkocht.
De verkoopcijfers van KVB zijn hier terug te vinden, en hier die van de CPNB te vinden. Ook zijn daar de cijfers van de bibliotheken te lezen.
Best verkochte en meest uitgeleende boeken
Tijdens de CPNB Nieuwjaarsborrel, gisteren in De Rode Hoed in Amsterdam, zijn ook de lijstjes bekendgemaakt van de honderd meest verkochte en de honderd meest uitgeleende boeken.
Op het lijstje van de best verkochte boeken staan 53 Nederlandstalige boeken, waarvan er vijf ook bij de tien meest verkochte boeken staan. De topdrie bestaat echter uit van oorsprong Engelstalige boeken. Met 212.000 exemplaren ging Daar waar de rivierkreeften zingen van Delia Owens het vaakst over de toonbank. De geheimen van de kostschool van Lucinda Riley staat met 128.000 verkochte exemplaren op de tweede plek. Met veertien boeken in de top-100 is Riley de ‘winnaar’ van 2022. Vorig jaar had ze zelfs nog een titel meer in de lijst staan. Op de derde plek staat De jongen, de mol, de vos en het paard van Charlie Mackesy. Vorig jaar stond het boek een plek hoger.
Op plek vier staat De Tijdmachine van Rutger Vink & Thomas van Grinsven, het bestverkochte Nederlandstalige boek en ook het meest verkochte kinderboek. Met De magische halsband staat het duo ook nog op de negende plek op de lijst. Overprikkeld brein van Charlotte Labee is op de vijfde plek het bestverkochte Nederlandstalige non-fictieboek. Op plek 18 is Ik ga leven het hoogst genoteerde Nederlandstalige fictieboek. Vorig jaar stond stond het boek nog op de derde plek. In totaal staan er negen Nederlandstalige literaire werken op de lijst, door Tzum op een rijtje gezet. De populairste genres onder kopers van boeken waren Nederlandstalige non-fictie en vertaalde boeken. Opvallend is dat ‘slechts’ 53 bestsellers ook in 2022 verschenen. Zie hier de hele lijst. Hier zijn nog meer interessante feitjes over de top-100 te lezen.
Ook bij de uitgeleende boeken staat Waar de rivierkreeften zingen bovenaan. In de top-100 van uitgeleende boeken verder vooral veel (vertaalde) kinderboeken, van bijvoorbeeld Jeff Kinney (Het leven van een loser) en het duo Andy Griffiths & Terry Denton (De Waanzinnige Boomhut, vorig jaar auteurs van het Kinderboekenweekgeschenk). Op de vijfde plek staat ‘t Hooge Nest van Roxane van Iperen, op plek twaalf Annejet van der Zijls Fortuna’s kinderen. Ook hier heeft Tzum weer goed werk verzet door inzichtelijk te maken welke auteurs geliefd zijn bij het bibliotheekbezoekers. Helaas zijn dat geen Nederlandse literatoren. De hele lijst is hier te vinden.
De reacties
“De populariteit van boeken lijkt in 2022 duidelijk te bestendigen en dat is een mooie opsteker voor het leesklimaat in ons land, zeker ook omdat we zien dat dit in landen om ons heen niet het geval is”, aldus Eveline Aendekerk, directeur van Stichting CPNB. “Ook weten lezers de weg naar de fysieke boekhandel en bibliotheek na alle ‘coronasluitingen’ weer te vinden. Maar we hebben als collectieve boekenvak ook een grote zorg: er zijn minder Nederlandstalige boeken verkocht. Eén op de vijf verkochte boeken is inmiddels niet in het Nederlands uitgegeven. Dat is voor de gehele keten van Nederlandse makers een zorgelijke ontwikkeling. Laten we het Nederlandse boek koesteren en het cultureel literaire klimaat in Nederland beschermen.”
De Auteursbond, de belangenvereniging van schrijvers en vertalers met 1750 leden, wil meer aandacht voor literatuur om de trend te stoppen. “In een vrije samenleving is kunst de kanarie in de kolenmijn”, aldus bestuurslid Gustaaf Peek. “Fictie bevraagt de werkelijkheid, maar de ruimte voor fictie krimpt. Willen we dat als samenleving? Een kentering is alleen mogelijk door politieke wil en politiek beleid. Aandacht ontstaat niet vanzelf, die creëer je. Aandacht genereert aandacht.” En het kan anders, zo laat de Nederlandse muziekindustrie zien. “Nederlandstalige muziek is al jaren onverminderd populair in uiteenlopende genres; van pop tot hiphop en concurreert met Engelstalige muziek. Daar zie je terug wat je kunt bereiken met aandacht. Dat kan met boeken ook gebeuren.”
“De dominantie van het Engels gaat al jaren ten koste van andere talen, zoals Frans en Duits, maar nu zie je dat ook het Nederlands in de verdrukking komt”, aldus Anne Marie Koper, vertaler en voorzitter van de sectie Vertalers van de Auteursbond. “De oververtegenwoordiging van het Engels leidt niet tot verbreding maar tot versmalling.”
Vlaanderen
In Vlaanderen is het beeld somberder. Daar kromp de hele boekenmarkt in 2022. Er werden 4,3% minder boeken verkocht, wat leidde tot een omzetdaling van 2,3%. Er werden bij onze zuiderburen 13,8 miljoen boeken verkocht. Daarvan was 2,2 miljoen Engelstalig. De verkoop van Nederlandstalige boeken daalde met 8,2%. Lichtpuntje is dat de verkoop van poëzie steeg met 10,6%.
—
Jochem Wijma