[Nieuws] Auteur, historicus en journalist Wally de Lang (1956) wint met haar boek De razzia’s van 22 en 23 februari 1941 in Amsterdam – het lot van 389 Joodse mannen de Holocaust Literatuurprijs 2023. Dat is op 30 augustus bekendgemaakt tijdens het tv-programma Op1.
De Holocaust Literatuurprijs wordt om de twee jaar gegeven aan het beste Nederlandstalige boek met de holocaust als thema. De stichting Hermann & Hannelore Grünberg, opgericht in 2011, reikt de prijs uit. De uitreiking begon in 2021, toen was de winnaar Guida Joseph met De Rode Draad. De prijs kwam mede dankzij de tegemoetkoming van de NS aan Hannelore Grünberg-Klein, die met haar familie in meerdere kampen kwam te zitten, waaronder Auschwitz en als enige van haar familie overleefde. De stichting wil met de prijs de literaire middelen bekronen die worden ingezet om bepaalde hoeken van deze geschiedenis te belichten.
Dit jaar bestaat de prijs uit een bedrag van tweeduizend euro en een diner met de jury (mocht de winnaar daar behoefte aan hebben). De jury bestaat uit schrijver Arnon Grunberg, oud-politicus Job Cohen en NRC-redacteur Toef Jaeger.
Het boek
De razzia’s van 22 en 23 februari 1941 in Amsterdam van Wally de Lang gaat over de razzia’s (een door de overheid opgezette grootschalige jacht op een groep mensen) die plaatsvonden op 22 en 23 februari 1941, waarbij 400 Nederlandse Joodse mannen werden opgepakt en gedeporteerd naar de kampen. Dit waren de eerste razzia’s in Nederland in de Tweede Wereldoorlog. De Duitse bezetter vond de onrust die rondom de rellen ontstond voldoende aanleiding om een jacht te houden onder de Joodse bevolking in de Jodenbuurt. Op bevel van SS-leider Himmler, rijkscommissaris Seyss-Inquart en hoogste vertegenwoordiger van de SS Rauter werden 427 Joodse mannen tussen de 20 en 35 jaar gearresteerd en samengebracht op het Jonas Daniël Meijerplein. Op 23 februari was het zondagsmarkt op het Waterlooplein in de Jodenbuurt, waardoor veel niet-Joodse Amsterdammers getuige waren van de razzia. Talloze mensen waren geschokt door de voor Nederlandse ongekende ingreep, waarna vele zich massaal aansloten bij de daaropvolgende Februaristaking.
De Februaristaking was een verzetsactie tegen de Duitsers, die op dat moment Nederland bijna een jaar bezet had. Het was een openlijk en massaal protest tegen de Jodenvervolging in Nederland en in heel Europa.
Wally de Lang vertelt het verhaal van deze periode en traceert de achtergrond van al deze mannen. Voordat Lang aan dit onderzoek begon, bestond er nog geen volledige namenlijst van deze mannen. Het boek vertelt het verhaal van hun deportatie, van wat er daarna gebeurde en hoe zij aan hun einde zijn gekomen. Sommige van hen hebben nu een gezicht gekregen, van bijna allemaal hebben we hun laatste handtekening en we weten nu wat meer over hun achtergrond.
Uit het juryrapport kwam: “Unaniem heeft de jury besloten de Holocaust Literatuur Prijs 2023 toe te kennen aan De razzia’s van 22 en 23 februari 1941 in Amsterdam. Wally de Lang heeft een uiterst precieze studie geschreven over de twee razzia’s die aan de Februaristaking voorafgingen. Zij maakt de grotere geschiedenis zichtbaar door zich te concentreren op de details, waarbij ze erin slaagt nauwelijks bekende feiten boven water te krijgen. Haar bronnenonderzoek is indrukwekkend, hetgeen blijkt uit de diverse bijlagen waarin de straten worden vermeld waar de 389 Joden zijn opgepakt, de beroepen die zij uitoefenden en de nabestaanden die zij achterlieten. De Langs bijdrage aan de geschiedschrijving van de Jodenvernietiging in Nederland kan niet genoeg worden geprezen.”
–
Laura van de Bult