Gisteren maakte de Stichting Praemium Erasmianum bekend dat zij de Erasmusprijs 2024 toekent aan de Indiase schrijver Amitav Ghosh. “Hij zal de prijs ontvangen voor zijn bevlogen bijdrage aan het thema ‘de verbeelding van het ondenkbare’, waarbij klimaatverandering, een wereldcrisis zonder weerga, via het geschreven woord gestalte krijgt.” Volgens de stichting verdiepte Ghosh zich “als geen ander in de vraag hoe recht te doen aan deze existentiële dreiging die ons voorstellingsvermogen te boven gaat. Zijn werk biedt een remedie door met meeslepende verhalen over het verleden een onzekere toekomst voelbaar te maken. Tegelijkertijd trekt hij met zijn pen ten strijde om te laten zien dat de klimaatcrisis een cultuurcrisis is die voor alles voortkomt uit een gebrek aan verbeelding.”
Volgens de Stichting Praemium Erasmianum voert Ghosh in zijn non-fictie boek De vloek van de nootmuskaat “de huidige planetaire crisis terug op een desastreuze zienswijze die de aarde reduceert tot grondstof, ontzield en mechanisch gemaakt. Met zijn essay Te groot om je voor te stellen daagt hij de lezer uit de geopolitiek van oorlog en handel te beschouwen als context om klimaatverandering te kunnen begrijpen. Door begrip en verbeelding schept hij ruimte voor hoop; hoop die nodig is voor verandering. Ghosh propageert daarmee een nieuw humanisme waarin niet alleen alle mensen gelijk zijn maar de mensheid ook de distinctie tussen mens en natuur laat varen.”
Ghosh is weinig positief over de toekomst. In een interview met Marnix Verplancke, verschenen in De Morgen en op Bazarow, van een jaar geleden zei Ghosh over de wereldwijde klimaatkrises: “Ik heb niet de pretentie dé oplossing te bezitten. We leven in duistere tijden wat dat betreft en ik denk niet dat er één oplossing is. Vandaag gaan we trouwens volstrekt de verkeerde kant op. Even was er hoop. In 2018 begon Greta Thunberg met haar klimaatstakingen en die kregen wereldwijd navolging. Corona maakte een einde aan die beweging en ze is nadien nooit meer op gang gekomen. Nu zitten we met de oorlog in Oekraïne, waardoor fossiele brandstoffen weer helemaal terug zijn van weggeweest en er op grote schaal geïnvesteerd wordt in wapens, geld dat anders naar de omschakeling naar een klimaatneutrale economie zou kunnen gaan. Europa en Japan zijn aan het remilitariseren, voor honderden of duizenden miljarden. Durf jij met de hand op het hart beweren dat we serieus bezig zijn met het aanpakken van de klimaatverandering? Ik alleszins niet. Het is precies zoals Greta Thunberg zegt: bla bla bla.”
Over de Erasmusprijs
De Erasmusprijs is een onderscheiding voor personen of instellingen die een uitzonderlijk belangrijke bijdrage hebben geleverd aan de cultuur of wetenschap, in Europa en daarbuiten. Het is een bekronende prijs voor geleverde prestaties en is niet bedoeld voor het stimuleren van jong talent. De Erasmusprijs bestaat uit een bedrag van € 150.000 en versierselen die zijn ontworpen door Bruno Ninaber van Eyben. De prijs wordt uitgereikt door de Regent van de Stichting tijdens een plechtigheid die gewoonlijk plaatsvindt in het Koninklijk Paleis Amsterdam. De feestelijke uitreiking van de prijs aan Ghosh volgt in het najaar van 2024.
—
Redactie Bazarow
Fotografie: Ivo van der Bent