Jeroen Dera, onderzoeker voor het Departement van Moderne Talen en Culturen aan de Radboud Universiteit Nijmegen, publiceerde eind februari een verkennende analyse over hoe de #poetry hashtag op social media platform TikTok wordt gebruikt. Hij onderzocht welke vormen poëzie op TikTok aanneemt en hoe gebruikers deze gedichten ervaren.
Aandacht voor het fenomeen #BookTok is zelfs tot in academische kringen doorgedrongen. Onder deze hashtag posten jonge influencers over boeken – vooral populaire fictie – die ze gelezen hebben, een trend die leidde tot een sterke toename in de verkoop van dit soort boeken, met name onder jongeren. Dera zag echter dat er voor #poetry nog maar weinig aandacht is in de academische wereld, terwijl deze hashtag wereldwijd 70 miljard keer is bekeken. Aanleiding dus om te onderzoeken hoe TikTok gebruikers met poëzie omgaan.
Emotionele waarde
Dera vergelijkt TikTok met Instagram en stelt dat het eerstgenoemde platform gebruikers meer vrijheid biedt om hun identiteit te tonen dan het esthetisch georiënteerde Instagram. Op TikTok is het eenvoudiger om authentiek te zijn, zo schrijft hij, en juist daarom werd #BookTok zo populair. Meer dan om de inhoud van boeken gaat het om hun emotionele waarde. De nadruk ligt op de affectieve ervaring en niet zozeer op de intellectuele meerwaarde, een beeld dat past bij veel populaire fictie.
Hetzelfde ziet Dera terug in het gebruik van #poetry. Door het audiovisuele aspect van TikTok wordt poëzie in een multimediale mal gegoten die er vaak op gericht is de emotie van gedichten op de gebruiker over te brengen. Vaak gaat een gedicht gepaard met een begeleidende video, achtergrondmuziek, gestileerde tekst, etc. Ook dragen gebruikers vaak hun eigen gedichten voor. Volgens Dera gaan de gedichten in veel gevallen over zelfverbetering en zelfrealisatie, meestal in de vorm van vrij vers waarin veel vrijheden met de taal worden genomen. Er is ook ruimte voor content over meer traditionele poëzie, al stelt Dera dat de accounts die zich hierop richten, aanzienlijk minder views verzamelen.
Meer aandacht
Ook reacties onder posts met de #poetry hashtag draaien vaak om de emotionele respons van de gebruikers. Zo delen ze hoe het gedicht hen geraakt heeft, en wat voor betekenis het voor hen had op persoonlijk vlak. Dera benadrukt dat er wel degelijk ook discussie plaatsvindt op het gebied van interpretatie met reacties die ingaan op de inhoud van de gedichten. Hij stelt dat deze kant van TikTok vaak ondergesneeuwd raakt, terwijl het een belangrijk onderdeel is van de online poëziegemeenschap die volgens Dera meer aandacht verdient in academische kringen.
–
Riemer de Vries
Het onderzoek van Dera is getiteld “Your voice brings calmness to the chaos in my mind: exploring the uses of poetry on TikTok”, en kun je hier zelf lezen.