Voor alweer de vijftiende keer werd afgelopen zondag het beste boek in de Achterhoek en Liemers van het afgelopen jaar gekozen. Deze week staat in het teken van de bijzondere literaire werken die gerelateerd zijn aan de regio. Trotse winnaar Frederieke Jeletich-Visser en jury-voorzitter Gerwin Nijkamp delen waarom deze viering zo van betekenis is.
De prijs voor het Beste Boek van de Achterhoek en Liemers is een initiatief van Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers, Dialektkring Achterhoek en Liemers en Vrienden van de Streektaal Lochem. Frederieke Jeletich-Visser won dit jaar de prijs met haar boek Vastberaden en veelbelovend; Max van Dam 1910-1943. “Met dit boek hoop ik de herinnering aan Max van Dam, een jonge joods Nederlandse kunstenaar die in 1943 op 33-jarige leeftijd in Sobibor werd vermoord, levend te houden,” vertelt ze aan Bazarow. Het boek schetst het verhaal van Van Dam als kunstenaar, dat zelfs tijdens zijn gevangenschap in Sobibor voortduurde. “Na de bevrijding van de nazi’s lijkt het erop dat, behalve Max, ook zijn kunstenaarschap is vernietigd.”
Dat haar boek bijdraagt aan het behoud van de Achterhoekse geschiedenis staat buiten kijf, vindt de auteur, en daar is jury-voorzitter Gerwin Nijkamp het mee eens. “Dit boek beschrijft de essentie van waar kunstenaarschap op een prachtige wijze,” legt hij uit. “De nazi’s hebben ons met de moord Max van Dam onthouden wat de mensheid het meest kenmerkt: in staat zijn om te scheppen. En dus is dit unieke boek over een Achterhoeker in dit tijdsgewricht een waarachtige oproep om de vrijheid, de vrede en de kunst voor altijd te koesteren en te borgen.”
Een veelkleurige identiteit
De Achterhoek en Liemers kennen een heel eigen cultuur, waar veel inwoners zich mee identificeren, ondervond Jeletich-Visser tijdens haar onderzoek naar Max van Dam. Denk hierbij aan de muziek van Normaal, het jaarlijkse festival De Zwarte Cross, of de simpele nuchterheid van de inwoners. Zelf is de auteur niet opgegroeid in de regio, maar na het schrijven van het boek heeft ze de cultuur wél beter leren kennen. “Tijdens bijeenkomsten zoals de Waeke van het Achterhookse en Liemerse Book is die cultuur heel goed voelbaar. En daarbij horen natúúrlijk ook culturele uitingen als een streektaal, streekmuziek én streekboeken!”
Dat streekboeken zoals die van Jeletich-Visser belangrijk zijn voor de identiteit van de regio, benadrukt Nijkamp daarom graag. “Door het lezen van boeken over de streek wordt duidelijk dat die identiteit veelkleuriger is dan mensen van buiten de regio – maar ook de inwoners zelf – vaak denken.” Het is dan ook niet gek dat men altijd spreekt van een zeker trots rondom het Achterhoekse boek, een trots waar Frederieke Jeletich-Visser met volle teugen van gaat genieten.
–
Tessa Kelderman