Een gul gebouw
[Recensie] Acteur en Rotterdammer Pierre Bokma noemt de Kunsthal in Rotterdam ‘een gul gebouw.’ “Deze plek is zo uitnodigend om op pad te gaan, om te onderzoeken. Het voelt als een groot overdekt plein. Ontdekken, rondrennen en tegelijkertijd mensen over kunst horen praten. Dat stimuleert kinderen. […] Leren reflecteren en hoe je je kunt openstellen voor kunst.” Hij slaat de spijker op zijn kop.
De Kunsthal viert het dertigjarig bestaan en om dat te markeren is er een sprankelende publicatie verschenen. Hierin wordt de Kunsthal vanuit dertig perspectieven belicht, met korte persoonlijke verhalen van mensen voor wie het gebouw betekenis heeft gehad, zoals kinderen, kunstenaars die er geëxposeerd hebben, vormgevers, deelnemers aan de Naked Tours (viermaal heeft zo’n evenement plaatsgevonden). Het bevat verhalen over verbindingen met de omgeving, met andere disciplines, over evenementen. Er staan twee essay’s in, ook de architect Rem Koolhaas komt aan het woord, maar ook degene die de tentoonstellingen opbouwt. De vormgeving van Stang Gubbels en Anneke van der Stelt is om je vingers bij af te likken. Het is een visueel spektakel met zijn opengewerkte rug, iedere pagina moet je meerdere malen kantelen om de verhalen te kunnen lezen (en verwijst zo naar de vele perspectieven die de Kunsthal biedt), met prachtig fotomateriaal. De binnenflappen bevatten elementen die verwijzen naar het gebouw: een pijl die de route aangeeft, smileys, de kameel van Henk Visch die boven op het gebouw staat, de een van de bronzen konijnen van Tom Claassen die tussen de Kunsthal en het Natuurhistorisch Museum te vinden zijn, de contouren van het gebouw, een element uit het logo en het symbool van het museumcafé. Het is een feest voor het oog die uitbundige creativiteit van de vormgevers, die het karakter van gebouw en wat er plaatsvindt weten te treffen: het is er altijd spannend.
Museum?
In 1992 werd het gebouw aan de West zeedijk gebouwd. Aanleiding was het feit dat in de jaren ervoor ‘blockbustertentoonstellingen’ populair geworden waren. En waar kon men die enorme stroom aan bezoekers in Rotterdam onderbrengen? Helen Reedijk werd gevraagd onderzoek te doen. Rem Koolhaas tekende voor het ontwerp samen met Fuminori Hoshino. In een bijdrage licht hij zijn ontwerp toe. Hij combineerde kostbare met goedkope materialen. Een schuin oplopende hellingbaan gaat dwars door het gebouw heen. Overigens lopen alle publieke ruimtes in elkaar over en worden ze onderling verbonden door een doorlopende hellingbaan.
In de strikte betekenis van het woord is het geen museum. De Kunsthal heeft geen vaste collectie, maar organiseert allerlei wisseltentoonstellingen, soms wel vijf tegelijk. De diversiteit aan onderwerpen is enorm. En daarbij gaat het niet alleen om kunst. Er waren grote tentoonstellingen zoals Jean-Paul Gaultier, Thierry Mugler, James Bond, Keith Haring, Victor & Rolf, Alexander Calder, Peter Lindbergh. De tentoonstellingen zijn laagdrempelig. De Kunsthal is meer. Pierre Bokma had het niet voor niets over een ‘gul gebouw.’ De opeenvolgende directeuren Wim van Krimpen, Wim Pijbes, Emily Ansenk en sinds 2022 Marianne Splint hebben de blik echt naar buiten gericht. Bijvoorbeeld KunsthalKOOKT dat inmiddels vijf edities achter de rug heeft. Het evenement groeide uit tot de grootste overdekte streekproductenmarkt van ons land. Aruna Vermeulen, directeur van het hiphophuis maakte de expo ‘Street Dreams’, Ragida Tauwnaar is een van de vaste dj’s: “Als dj wil je een verhaal vertellen en mensen meenemen in extase. Kunst kan dat gevoel ook oproepen. De Kunsthal doet in mijn ogen niet aan hokjes en loopt best vooruit als het gaat om ontwikkeling.”
Anekdotes en inkijkjes
De anekdotes die verteld worden geven het boek sjeu. Daniëlle van der Voort is er al 26 jaar accountmanager en altijd present. Behalve die keer dat ze Brad Pitt miste. Hoewel de collega’s haar probeerden te bereiken lukte het niet. “Ze hebben zijn afgekloven tosti, sigarettenpeuk en spaflesje in mijn kluisje gelegd als herinnering aan die ene keer dat ik er dus niet was.”
Interessant zijn de inkijkjes in het denkproces van kunstenaars/vormgevers. Ronald van Lit is de ontwerper van het logo, dat gebaseerd is op de beeldtaal uit de wereld van transport en verpakkingen. “De Kunsthal als lege doos waarin tijdelijk kunst wordt getoond die elke keer word in- en uitgepakt. […] Met de laatste drie letters heb ik mijn visie op kunst proberen te verbeelden: goed leesbaar maar naarmate je er langer naar kijkt blijkt er een dubbele bodem in te zitten,” schrijft Van Lit. De Kameel op het dak is van Henk Visch. Hij zegt daarover:
“De kameel was een statement over de plaats en de functie van het kunstwerk in het groter geheel van het maatschappelijk verband. De kameel en begeleider kwamen op het dak te staan: “Hier op de balk zoekt het beeld geen plaats maar een weg, een uitweg.”
Madje Vollaers, directeur van Studio Vollaers Zwart betrok de stad Rotterdam bij de Gaultier-tentoonstelling. Overal in de stad zag je de gestreepte Bretonse trui (het handelsmerk van Gaultier) terug, tot op de Erasmusbrug toe. Gaultier was aangenaam verrast. Najara Grondman, architect en gids voor architectuurrondleidingen vertelt het verhaal van de puzzel waarop het gebouw lijkt en vindt onthaasting de grootste kwaliteit van het gebouw.
En om met choreografe Conny Janssen te spreken:
“Het is de energie, zonder vaste collectie werken, altijd out of the box. De stad binnenhalen en naar buiten gaan, steeds nieuwe dingen tonen. Die dynamiek, dat zoeken naar verbindingen, dat heb ik altijd aantrekkelijk gevonden aan de Kunsthal.”
En zo is het maar net.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
