De geschiedenis van energie – van vuur naar zon
[Recensie] Er is geen enkele duurzame energiebron die zoveel energie kan leveren dan de zon. Elk jaar ontvangt de aarde 885 miljoen TWh aan zonne-energie. (Bedenk, 1 TWh is 1 miljoen MWh!). Om in het jaar 2050 de hele wereldbevolking, ofwel 10 miljard mensen, van stroom te voorzien zou het volstaan om een gebied zo groot als de Amerikaanse staat Texas vol te zetten met zonnepanelen. Met dit soort krachtige uitspraken veegt Anthony Penna, emeritus hoogleraar milieugeschiedenis aan de Amerikaanse Northeastern University, pessimistische opvattingen over de potentiële rol van duurzame energiebronnen van tafel.
Penna trapt af met historisch overzicht van de energiebronnen vanaf de Homo erectus 1,7 miljoen jaar geleden tot nu. De ontdekking van vuur, trekdieren en molens waren belangrijke stappen vooruit. Steenkool markeert de overgang van een organische naar een minerale economie, gevolgd door petroleum als ‘vloeibaar goud’, aardgas en kernenergie. De tweede helft van het boek gaat over moderne duurzame energiebronnen. Die beperkte ruimte in het boek knelt. Zo komen in het hoofdstuk over waterkracht alleen vier omstreden grootschalige stuwdammen aan de orde, in Brazilië, China, Canada en de VS, maar over de meer dan 8.000 kleinere hydrocentrales van meer dan 1 MW vermogen, die over de gehele wereld staan, valt niets te lezen.
In het hoofdstuk over zonne-energie komt terecht aan de orde hoe belangrijk het Amerikaanse ruimtevaartprogramma geweest was voor de ontwikkeling van zonnepanelen. Interessant is de vermelding van een drijvend zonnepark op het 27 km2 grote reservoir van de Longyangxia dam in de Chinese provincie Qinghai. Het water van het reservoir koelt de zonnepanelen, die 850 MWh stroom opwekken, genoeg voor 200.000 huishoudens.
Penna besteedt weinig aandacht aan zonnecollectoren voor tapwaterverwarming, maar behandelt wel uitgebreid het Desertecplan. Dit project met Concentrated Solar Power (CSP) installaties liep weliswaar in 2013 ten einde door gebrek aan steun vanuit de EU, interessant is dat het Londense bedrijf Nur Energie de draad weer gaat oppikken door in de Sahara zoveel CSP-installaties te gaan plaatsen dat er jaarlijks 4,5 GWh aan opgewekte elektriciteit via een onderwaterkabel naar Europa kan vloeien.
Al met al biedt het boek zeer interessante informatie, al is het soms wel erg beknopt. Ik had liever gezien dat Penna de eerste 160 pagina’s aan oude geschiedenis had weggelaten en de eigentijdse energiegeschiedenis uitgebreider had behandeld. Het boek is met 149 euro wel heel erg duur, al is er in dit verband een ontsnappingsmogelijkheid: voor ongeveer een kwart van de prijs is de tekst in elektronische vorm verkrijgbaar.
—
Voor het eerst verschenen op TW.nl
