Jammergenoeg een aantal voorspelbare wendingen
[Recensie] Ava werkt als journalist ergens in een hoge toren in Hongkong. Haar baas kijkt neer op haar. Ze moet dringend op zoek naar een primeur om hem tevreden te stellen. Hij geeft haar een laatste kans door haar een case toe te wijzen waarbij vier vrouwen op mysterieuze wijze verdwenen. Voor deze opdracht infiltreert ze in Chungking Mansions waar ze aan de slag gaat als flyermeisje. Tijdens haar onderzoek leert ze Jahid kennen. Hij is robotingenieur bij Searl Inc. Hij werkt aan de ontwikkeling van de perfecte vrouwelijke robot. Zijn prototypes zijn veelbelovend, al missen ze nog een belangrijke finesse. Om zijn digitale Geisha te vervolmaken zoekt hij het ultieme vrouwenbrein waaruit hij de hiervoor noodzakelijke hersenactiviteit kan halen.
Ik vind sciencefiction fijn, maar ze moeten realistisch overkomen en spannend zijn. Op beide punten stelt het boek teleur.
Voorspelbaar
De brief waarmee het boek opent geeft reeds te veel prijs. Het is er eentje van Ava die zich richt tot haar robotkloon. Deze intro bleef de rest van het verhaal in mijn hoofd hangen. Het maakte jammer genoeg een aantal wendingen voorspelbaar.
Ava, het hoofdpersonage, heeft bovendien een aantal kenmerkende eigenschappen die de geloofwaardigheid van het verhaal ondermijnen. Overal waar Ava komt wordt ze gewezen op haar nieuwsgierigheid en het feit dat ze te veel vragen stelt. Het is bizar dat ze niet door de mand valt binnen het Chungking Mansions milieu met zoveel journalisten allures.
Hersenactiviteit
Dat Ava haar hersenactiviteit zal gebruikt worden voor Jahid zijn finale robot is al snel duidelijk. Alleen strookt in mijn ogen alles aan Ava haar manier van denken niet met het ideaal dat Jahid voor ogen heeft. Haar drang om altijd alles te willen weten, haar kijk op mannen en nog zoveel meer pasten voor mij niet in zijn model. Toch zorgt dit in eerste instantie storende element later in het boek voor een plotwending die ik niet meer had verwacht.
Ava is een feminist. Ze vindt het concept van een vrouwelijke, onderdanige robot ronduit weerzinwekkend. Jahid wil dat zijn robots een hoog empathisch vermogen hebben. Ze moeten naïef en zorgzaam zijn, een gebrek hebben aan wereldkennis en gehoorzamen aan de man die haar opvoedt. Dat brengt filosofische en ethische discussies op gang tussen de personages. Enerzijds gaat het specifiek over ‘eigen wil’, iets wat uniek en typerend is voor de mens. Anderzijds gaat het over het gebruik van de hersenactiviteit van echte vrouwen. Ik vond deze uitwijdingen interessant. Je merkt dat de auteur thuis is in deze materie en dat ze haar kennis wil overbrengen via de personages.
Metafoor
De titel is een metafoor. Varianten hierop komen meermaals terug in het boek. Zo zijn de vrouwen er om de ‘pakken’ te entertainen en kijken ‘de neanderthalers’ toe vanop de bank. Ook de stelling van de eindeloos typende apen komt aan bod. Er wordt dus niet alleen een stereotyperend beeld geschetst van de perfecte vrouw maar evengoed van het mannelijk doelpubliek. Dat zwart-wit beeld doet het verhaal alweer minder ‘echt’ lijken.
Aap in pak is een vlotte, en aangename roman waarin een jonge vrouw het opneemt voor haar kloon in wording. Tijdens dit verhaal bespreekt de auteur een aantal boeiende filosofische en ethische kwesties die gepaard gaan met vrouwelijke artificiële intelligentie.
Het boek mist wat geloofwaardigheid en het is af en toe voorspelbaar.
—
Eerder verschenen op Boekensite Gent
