"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Recensie: Amazing churches of the world

Woensdag, 20 september, 2023

Geschreven door: Michael Kerrigan
Artikel door: Evert van der Veen

Religieus erfgoed

In het Engelstalige boek Amazing churches of the world zijn meer dan 150 kathedralen, kapellen en basilieken bijeen gebracht. Omdat de opzet wereldwijd is zijn de kerken van uiteenlopende kerkgenootschappen: katholiek, anglicaans, orthodox, koptisch, luthers, baptist, pinkstergemeente, mormonen. De bouwtijd van de kerken strekt van de Middeleeuwen tot onze eigen tijd.

De nadruk in dit boek ligt op het beeld: Amazing churches of the world telt meer dan 190 kleurenfoto’s met daarbij beknopte informatie. De foto’s hebben soms boeiende perspectieven en tonen onverwachte onderdelen van de kerk zoals het plafond, een glas-in-lood raam, het dak of het beeldhouwwerk boven de hoofdingang.

Contrasten
De opzet is in werelddelen en ieder werelddeel wordt kort ingeleid met een algemene typering. Opvallend zijn de foto’s waarmee het boek begint en eindigt: de achthoekige kapel in een grot in Italië, daterend uit 1828.

Veel kerken stralen aanzien uit en zijn gebouwen waar veel aandacht, tijd en geld aan is besteed. Een kerkgebouw werd vroeger niet alleen uit religieuze overwegingen gebouwd maar was ook een kwestie van aanzien waarin een plaats zichzelf manifesteerde.

Boekenkrant

Dat geldt niet voor de kerken waar dit boek mee eindigt: een traditioneel uit modder gebouwde kerk in Zambia, met rieten dak en de kerk van golfplaten in een township in Kenia van een pinkstergemeente die blijkens het grote aantal diensten op zondag en door de week bruist van activiteit.

Het zijn misschien juist deze contrasten die na het zien van alle pracht en praal te denken geven: waar gaat het uiteindelijk om in een kerkgebouw? Dat zijn vragen voor een ander boek want in Amazing churches of the world is het genieten van religieus cultureel erfgoed dat in zoveel stijlen en culturen is gebouwd door de eeuwen heen.

Bekende kerken
Er zitten uiteraard bekende kerken bij als die van Canterbury, Westminster Abbey en St. Paul’s cathedral in Londen, de kathedraal van Chartres en Sacré Coeur basiliek in Parijs. Ook de kerk van Santiago de Compostela in Spanje, geliefd pelgrimsoord, is aanwezig evenals het Pantheon en de St. Pieter in Rome.

Opvallende architectuur
Een aantal kerken heeft een bijzondere moderne architectuur zoals die Hallgrimskirkj in Reyckjavik op IJsland uit 1986 die een bergachtig uiterlijk heeft. De basiliek Onze Vrouwe van Koivodeship in Polen behoort tot de grootste kerken in de wereld en dateert uit de jaren 90 van de 20e eeuw. Hier is de beroemde icoon Onze Vrouwe van Smarten, koningin van Polen.

Er zijn ook bijzondere kerken die ontbreken zoals de Meteora kloosters in Griekenland, de dom van Keulen en Milaan bijvoorbeeld maar niet álles kan natuurlijk in één boek worden opgenomen, dat een indruk van kerken in de wereld wil geven. De Trinity kerk in New York uit 1840 staat nietig tussen de omringende wolkenkrabbers. De kathedraal Christ the Light maakt zijn naam waar en is kaarsvormig van architectuur.

Sommige kerken hebben een bijzondere locatie zoals de Holy Cross kapel in de Sedona woestijn in Arizona. Hij is uit een rots gehouwen en dateert uit 1956. opmerkelijk is ook de houten orthodoxe Triniteitskerk op Antartica uit 2004. Ook de kerken in de grotten van Goreme in Cappadocië zijn bijzonder door hun locatie en ze zijn vaak rijk versierd met eeuwenoude fresco’s.

Kerken weerspiegelen de lokale cultuur en dat wordt heel mooi zichtbaar in de San Andrés Xecul kerk in Totanicapán in Guatemala. De geelkleurige gevel is rijk en traditioneel beschilderd. Apart is de Hoge-Hak trouwkerk in Budai in Taiwan die inderdaad de vorm heeft van deze schoen en blauwgetint is aan de buitenkant. De kathedraal van Christchurch in Nieuw-Zeeland is van karton en dient als noodkerk na de aardbeving van 2011 maar is nog steeds in gebruik.

Michael Kerrigan is directeur van Irish Georgian Society Canterbury School, een organisatie die als doel heeft om Iers cultuurgoed te bewaren.

Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow