De geschiedenis van het antisemitisme in West-Europa
[Signalering] In de geschiedenis van het westerse antisemitisme zijn verschillende fasen te onderscheiden. In de vroege middeleeuwen hadden Europese christenen nog vrijwel uitsluitend religieuze vooroordelen ten aanzien van de Joden in hun midden: zij werden gezien als Godsmoordenaars maar daarnaast leken de valse aantijgingen die de Joden troffen – kindermoord, toverij, vijandschap jegens christenen– op die aan het adres van ‘ketterse’ bewegingen.
Nadat de Joden op veel plekken in Europa verdrongen waren uit alle beroepsgroepen behalve de financiële sector werden ze vanaf de latere middeleeuwen daarnaast steeds sterker geframed als onbetrouwbare woekeraars. Hoewel deze oude vooroordelen hardnekkig zouden blijken en bijvoorbeeld terug te vinden zijn in de ‘dolkstootlegende’ dat het de Joden waren die door intern verraad schuldig waren aan de Duits-Oostenrijkse nederlaag in de Eerste Wereldoorlog, ging het antisemitisme onder invloed van het 19de-eeuwse rassendenken ook een nieuwe fase in.
Chris Quispel lijkt in iedere fase even goed thuis en leidt de lezer langs meer dan tweeduizend jaar Jodenhaat met de distantie die dit beladen onderwerp nodig heeft. Voor de 20ste eeuw trekt hij een vergelijking tussen verschillende West-Europese landen en onderschrijft hij de conclusie dat het antisemitisme in Nederland minder rabiaat is geweest dan elders.
—
Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine
