Oorsprong van de mens
“Door overzichtelijke kaarten, thematische teksten, beeldmateriaal en synoptische tabellen – chronologisch geordend – samen te brengen, treden we in het adembenemende verhaal van de mens en zijn rechtstreekse voorouders in Afrika” (p. 7). Dit prachtig geïllustreerde boek vertelt de oudste geschiedenis van de mens. Het is een boeiend verhaal van mutaties en varianten binnen de menselijke soort, een langdurige geschiedenis van ontwikkeling en wereldwijde migratie, van genen en talen. In dit verhaal speelt ook de ontwikkeling van de aarde met ijstijden, verschuivende aardplaten en actieve vulkanen een belangrijke rol.
Tanzania
Bijzonder is de foto met de oudste voetafdrukken van de rechtop lopende mens, 3,75 miljoen jaar geleden in het noorden van Tanzania. Echt schitterend zijn de levensechte reconstructies van mensen die natuurlijk een interpretatie zijn maar wel wetenschappelijk onderbouwd. Ze brengen die oeroude mensen echt tot leven zoals bijvoorbeeld de zogenaamde Turkana boy in Kenia, een kind van negen jaar, 1,6 miljoen jaar oud. Aandoenlijk zijn de skeletten van moeder en kind, gevonden in een grot in de buurt van Nazareth in Israel, 95.000 jaar oud.
Wat opvalt is dat veel vondsten van vrij recente datum zijn en daardoor is de kennis van de ontwikkeling van de mens de laatste tientallen jaren enorm toegenomen.
Cultuur
Er is ook aandacht voor de menselijke cultuur zoals bewerkte stenen en er is een prachtig snoer van kralen, gemaakt van een rendiergewei. De rotstekeningen in de grotten van Altamira in Spanje en Lascaux in de Dordogne in Frankrijk zijn schitterend om te zien. Een prehistoricus uit de 19e eeuw noemde de tekeningen in Lascaux de ‘Sixtijnse kapel van de prehistorie’. Wat opvalt in dit boek zijn de vele soorten aan mensen en hun geleidelijke verspreiding vanuit Afrika over heel de aarde, tot in de verste uithoeken. Dit langdurige proces wordt in de vele, mooi uitgevoerde kaarten duidelijk zichtbaar gemaakt en is boeiend om te volgen.
Dit boek Atlas van de Homo sapiens is een zeer aantrekkelijke en gedetailleerde maar ook goed leesbare kennismaking voor iedereen met de oorsprong van de mens en laat mooi zien waar wij via een proces van zo’n 200.000 jaar vandaan komen.
Telmo Pievani is hoogleraar filosofie van de biologie aan de universiteit van Padua in Italië. Van hem verscheen eerder Imperfection. Valéry Zeitoun is verbonden aan het onderzoekscentrum Paleontologie in Parijs en specialist in de genetica van de Homo erectus en prehistorische culturen in zuidoost-Azië. Het voorwoord is geschreven door Yves Coppens, een Franse paleontoloog en paleantropoloog.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
