Kaartbeeld van zuidelijk Zuid-Amerika 1500-1725
[Signalering] Aan de uiterste zuidpunt van Zuid-Amerika vinden we Kaap Hoorn, Straat Le Maire en Stateneiland. Dit boek laat zien hoe ‘wij’ Nederlanders daar op de kaart zijn gekomen. Na Spanjaarden en Portugezen voeren aan het eind van de 16de eeuw ook Engelse en Nederlandse ontdekkingsreizigers over de wereldzeeën. Niet (alleen) op zoek naar avontuur, maar uit oorlogs- of geldzucht. Zo probeerden Schouten en Le Maire uit Hoorn letterlijk het VOC-monopolie te omzeilen, dat alleen sprak over de vaart door straat Magellaan. Zij zorgden op 29 januari 1616 voor het belangrijkste moment in de geschiedenis van de cartografie betreffende dit gebied, door de ‘ontdekking’ van Kaap Hoorn. Dit verklaart natuurlijk de aandacht voor dit gebied in 2016, met name in Hoorn.
De Atlas van Kaap Hoorn bevat een aantal essays over cartografie, navigatie en zeevaart rond 1600 en vervolgens ruim twee eeuwen gedrukte en handgeschreven kaarten plus beschrijvingen. Het is wel een mannenwereld, zowel wat betreft de vroegmoderne varende en kaartmakende helden als de auteurs die hebben bijgedragen aan het boek. De kaarten tonen steeds meer kennis en een veranderend wereldbeeld, waarbij ook de Patagonische reuzen, pinguïns en emoes op de kaarten de moeite waard zijn om te bestuderen. Het boek is prachtig vormgegeven, een atlas om te showen. De mooiste kaarten in de 17de eeuw waren tenslotte ook niet bedoeld om op te navigeren, maar om aan de muur te hangen.
—
Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine
