Een roman die boeit van het begin tot aan het eind
[Recensie] Na vijf jaar werkzaam te zijn geweest als ‘playlistgoeroe’ van streamingdienst Spotify, een Zweeds bedrijf, vertrok auteur Dieuwertje Heuvelings naar New York voor een baan bij Arista Records, een toonaangevend platenlabel. Al die jaren hield Dieuwertje een dagboek bij dat uiteindelijk als bron kon dienen voor haar debuutroman Auxiety.
Dat de muziekindustrie een aparte wereld is, is mij bekend. Eind jaren tachtig maakte ik de overgang mee van het vinyl naar de compact-disc, vanuit de muziekhandel. Mensen in winkels werden toen al benaderd door pluggers, werkzaam voor de platenmaatschappij of vooruitgeschoven pionnen van gemiddelde artiesten, wiens taak bestond uit het promoten van singles of albums, los van de verkoopcijfers. Op deze manier kon een nummer of album in de hitlijsten worden gekletst zonder dat ook maar iemand het plaatje kocht. Hierdoor was het mogelijk dat goedlopende artiesten geen notering in de Top 40 hadden ten koste van deze ‘niet’ verkopende artiest.
Voordat ik in dit boek begin te lezen, valt de prachtige illustratie op het omslag van Loes Faber mij op. Na afloop van het lezen sprak de omslag mij nog meer aan. Het lijkt een collage van het verhaal te zijn.
Uitgeverij Das Mag is in 2015 opgericht en heeft een visie die luidt dat de boekenwereld een hoop beter, mooier en eerlijker kan. Dit suggereert dat niet allen de muziekwereld zijn geheimen kent… Dit is een werk van fictie. Iedere gelijkenis met werkelijk bestaande personen berust op toeval. Het boek geeft een voyeuristische blik in de muziekwereld. Van artiesten tot managers, van platenbaas tot radio-dj. En ik kan mij niet aan de indruk onttrekken dat ik hier en daar toch namen en rugnummers kan uitdelen. En daarmee is het naast een boeiend verhaal ook een controversieel boek geworden. De uitgever wilde zelfs een fragment verwijderen met betrekking tot de nominaties voor een Nederlandse muziekprijs. De auteur stond erop dat het in het boek bleef staan.
De titelverklaring staat ook in het boek. Auxiety is enerzijds een gevoel van ongemakkelijkheid, nervositeit en/of schaamte over je muzieksmaak of kennis. Anderzijds is Auxiety een aandoening, gekenmerkt door overmatige blootstelling aan de muziekindustrie. Beide definities komen in het boek aan bod.
Dieuwertje doet nog twee belangrijke mededelingen alvorens we mogen gaan lezen. Het eerste is een code die direct toegang geeft tot de Auxiety playlist op Spotify. Een playlist van Neerlands Vorstin van alle playlists. Ik weet mij te beheersen tot pagina 63 om hem aan te zetten. De inhaalslag die ik toen maakte, leverde een aantal reeds genoemde songs op en hoe verder ik las, hoe meer synchroon muziek en inhoud van het boek gingen lopen. Er waren momenten waarop muziek en verwijzing naar de muziek exact tegelijk liepen. Een extatische ervaring. De tweede mededeling vooraf behelst het gebruik van ‘slang’(lees: sleng). Straattaal. Een aantal personages in het boek is er mee vergroeid. Ik merk dat ik dankzij mijn puberkinderen geen woordenboek nodig heb. Ook op school is het gebruik van slang gemeengoed geworden. Brakka en Patta’s zijn voor mij geen vreemde woorden. En zo ken ik er meer, vele van minder onschuldige aard. Het geeft die fragmenten in het boek een authentieke smoel. Helemaal van nu.
Hoofdpersonage Wytske Bergen is autobiografisch. De naam van de auteur zit er zelfs in verborgen. Wytske is playlist-samensteller bij muziekstreamingdienst Lyssna. Het hoofdkantoor is gevestigd in Kopenhagen. Opvallend is dat het woord Lyssna, geen Deens is maar Zweeds voor het woord Luister. Wytske kan artiesten wel of niet opnemen in de belangrijkste playlist en heeft derhalve veel invloed op het luistergedrag van alle gebruikers. Daarnaast heeft zij invloed op de populariteit van betrokken artiesten. Het luistergedrag van de leden is de basis voor de te nemen beslissingen. Wanneer veel luisteraars een nummer skippen (doordrukken of overslaan) bij het beluisteren van een voorgeprogrammeerde playlist, zal de maker dit nummer direct uit de afspeellijst verwijderen. Hoewel Dieuwertje op Spotify nog meer zelf samengestelde playlists heeft staan van andere muziekstromingen (Mijn persoonlijke tip is haar playlist ‘Ce Soir’) gaat het in Auxiety om het genre HipHop.
Ontstaan in de jaren zeventig in the Bronx waar Afro-Amerikanen hun dagelijkse worstelingen met racisme, ongelijkheid, verslaving en geweld konden omzetten in een muzikale strijd van MC’s die over de breaks en samples hun teksten strooiden. De ontstaansgeschiedenis is ook terug te vinden in dit boek. De populariteit van HipHop is ongekend. De maandelijkse streamingcijfers voor Nederlandse HipHop gingen in drie jaar tijd van tien miljoen naar driehonderd miljoen songs. Het fictieve personage Amir brengt als alter-ego Strijder, Nederlandstalige HipHop uit. De nummers van Strijder zijn terug te vinden op Spotify. De door Dieuwertje geschreven songteksten zijn door Braz ingezongen op muziek. Het bewijs dat de auteur werkelijk overal een gedacht heeft. Auxiety is een goed doordacht levenswerk geworden.
Wanneer je niet van HipHop houdt, niet zo van de muziek bent, geen idee hebt wat Spotify playlists zijn, kan ik je nog altijd dit boek aanraden. Dieuwertje schreef met Auxiety een roman die boeit van het begin tot aan het eind. Haar woordgebruik, humor (Platenlabel Lucky Dog Records wordt geleid door Stan en Olivier, de ene dun de ander gezet) en het vermogen om realistische en boeiende personages en gebeurtenissen te creëren, zorgen voor een uniek document over de muziekwereld. Een wereld die naast alle glitter en glamour door dit boek haar glans heeft verloren. Auxiety krijgt van mij vier glanzende sterren. Geen aandoening maar een aanrader.
—
Eerder verschenen op Perfecte Buren
