Wat macht met mensen doet
[Recensie] Blinde wereld van Ellen Heijmerikx is niet zomaar een boek. Het gaat over het opgroeien in een streng religieuze omgeving, Heijmerikx heeft hier ervaring mee. Ze groeide namelijk zelf op binnen de gemeenschap van de Noorse Broeders, maar heeft deze wereld na haar twintigste vaarwel gezegd.
In Blinde wereld gaat het over de gemeente van de Noorse Broeders. Hoofdpersoon Kieke vertelt over haar jeugd, haar familie en de andere leden van de gemeenschap. Zo op het eerste gezicht lijkt de streng religieuze gemeenschap wat saai, streng maar ook gemoedelijk. Redelijk snel schetst Kieke een zeer beklemmend beeld van de wereld waarin ze is opgegroeid. Haar eigen visie verschuift namelijk langzaam wanneer Kieke naar school gaat en ervaart hoe andere mensen in de wereld omgaan met elkaar en de positie van het geloof in deze wereld. Het contrast is groot want de gemeenschap van de Noorse Broeders is streng. De wereld is vrijer.
De angsten van Kieke voor het onbekende nemen langzaam af, ze kan bijvoorbeeld zelfs genieten van de televisie. Ook haar broer Job ziet in dat het leven dat hij in de nabijheid van zijn familie leidt niet het zijne is. Hij zit vol haat jegens zijn ouders en de gemeenschap. Na de zoveelste confrontatie met zijn moeder pakt hij zijn biezen en stapt op. Niet lang daarna durft Kieke ook te breken met het leven naar de regels van de Bijbel. De aanleiding hiervoor is geen confrontatie met haar ouders maar de duistere geheimen van de Noorse Broeders die uiteindelijk tot de dood van het zusje van haar beste vriendin hebben geleid.
Oorzaken worden verbogen, geheimen worden onder het tapijt geveegd en onschuldigen worden aangewezen als schuldigen. Als Kieke haar zonden bekent, kan ze weer toetreden tot de gemeenschap. De vraag is of Kieke dat nog wel wil.
Het effect van opgroeien in een gesloten gemeenschap
Uit Blinde Wereld blijkt wel dat iemand nooit helemaal loskomt van de gesloten gemeenschap waar men is opgegroeid. De leer, de gebruiken en de regels: het zit allemaal in het hoofd van Kieke. Ze wil er wel afstand van nemen maar vindt het nog erg lastig om zich daadwerkelijk over te geven aan de moderne maatschappij met alle vrijheden die daar bij komen kijken. Dat is ook niet zo gek wanneer je beseft dat ze geen andere wereld heeft gekend.
Haar ouders ondernemen meerdere pogingen om Kieke terug te krijgen in de gemeenschap, als ze maar haar zonden bekent. De oudere Kieke is echter iemand geworden die niet meer altijd anderen voor zich laat denken. Ze is zelfstandiger geworden en durft keuzes te maken, zelfs als dat met vallen en opstaan gebeurt.
Het boek is beklemmend, het geeft een naargeestige sfeer weer in een wereld waar rechtvaardigheid en gelijkheid niet aanwezig zijn. De mannen zijn de baas, zelfs op seksueel vlak moet de vrouw zich aan hem geven wanneer haar man dat wil. Dat Heijmerikx zelf in deze gemeenschap is opgegroeid maakt het pijnlijk duidelijk wat zij door heeft moeten maken. Uit het verhaal maak ik op dat ze het haar ouders tot op een zekere hoogte kwalijk neemt. Wellicht omdat ze haar hebben laten opgroeien in deze wereld, om het feit dat ze zelf kortzichtig zijn om de onrechtvaardigheid en ongelijkheid niet te zien of dat ze dit laatste juist accepteren.
Blinde wereld is geen boek dat je met een glimlach dichtslaat. Het doet je denken aan wat macht met mensen doet, hoe beïnvloedbaar mensen kunnen zijn. Hoe blind juist de volgelingen zijn en niet de wereld waarvan zij geen deel van uitmaken.
—
Eerder verschenen op boekenz.nl
