Op uitnodiging van uitgeverij The House of Books-Overamstel kwamen we met een tiental mensen bijeen in het Ambassade hotel te Amsterdam voor het interview en de boekpresentatie van BOX, het eerste gezamenlijke project van bestsellerauteur Camilla Läckberg en de, in onze regio’s onbekende, mentalist Henrik Fexeus. Terwijl we knabbelden aan de croissants begon Sarah Meuleman meteen met het interview.
Hoe is het gekomen dat zij besloten hebben om samen een boek te gaan schrijven? Het blijkt dat de twee al meer dan vijftien jaar goed bevriend zijn. Ze hebben elkaar ontmoet bij de promotietoer van hun boeken bij dezelfde uitgever in Zweden, Camilla met haar vierde of vijfde thriller, en Henrik met zijn non-fictie debuut. Daarna nam hun beider carrière een vlucht in verschillende richtingen. ‘Bovendien zijn we beide geen teamplayers’, benadrukt Henrik: ‘we houden er niet van om met andere mensen samen te werken.’ [uitgebreid gelach aan de grote eettafel] Camilla benadrukt nog eens dat Henrik zich erg diplomatiek uitdrukt: ze haten het om met anderen te werken. Maar twee jaar geleden kwam er een idee bij ze op waar ze over gingen brainstormen. Al snel bleek dat ze een plot hadden voor een hele trilogie. Omdat ze het idee samen hadden opgezet, was het logische gevolg dat ze het samen zouden gaan schrijven. Eigenlijk een bijzonder angstaanjagend vooruitzicht voor twee individualisten. Hendrik begint heel gemoedelijk te verkondigen dat hun gezamenlijke project gestopt zou worden als hun vriendschap eronder zou gaan lijden. Camilla valt hem onmiddellijk in de reden en zegt dat ze die regel ogenblikkelijk van tafel hadden geveegd toen ze hoorden van hun agent dat het boek al aan 60 landen verkocht was. [wederom een groot gelach]
Hoe hebben jullie dat dan aangepakt? wilde Sarah weten. Het blijkt dat zij beiden in het begin niets over hun project naar buiten gebracht hadden. Ze gingen samenwerken vanuit Camilla’s appartement. Alleen hun beider echtgenoten waren op de hoogte. Het eerste probleem was van technische aard. Hoe pak je zoiets aan met z’n tweeën? Camilla geeft aan dat Henrik in het begin grote moeite heeft gedaan om van haar een gestructureerde auteur te maken.
Camilla: ‘Ik ben een chaotische schrijver. Ik begin gewoon en ga maar door. Maar hij kwam bij een van onze eerste sessies bij mij thuis met een enorm dik pak indexkaartjes, die hij over de hele keukentafel uit ging spreiden. Prachtig geschreven suggesties over allerlei scènes. In pure paniek keek ik naar hem op en vertelde dat zoiets bij mij niet ging werken. Exit indexkaartjes! We gingen vervolgens alles chronologisch opschrijven en dat mailden we naar elkaar, verzagen dat van commentaar en stuurden dat weer terug. Elke week een meeting aan mijn keukentafel waar we de voortgang bespraken en een nieuwe verdeling voor de volgende hoofdstukken maakten. We dachten aanvankelijk dat we ieder een half boek hoefden te schrijven, maar het is uiteindelijk zó dik geworden dat de uitgever is gaan spreken van een ‘baksteen’.’
Sarah vroeg zich af of Nina’s scènes door Camilla en Vincents scènes door Henrik waren geschreven. Dat blijkt niet het geval. Ze hebben juist die specifieke scènes met elkaar gedeeld. De ander stond toch klaar om feedback te geven. Op de vraag of het dan geen eindeloze exercitie werd met dat heen en weer sturen gaf Henrik kort en bondig aan: ‘Nee, dat was het niet, want we hadden een deadline.’
Henrik gaf aan dat hij nooit veel thrillers gelezen had tot dan toe en alleen non-fictie boeken geschreven had. Als mentalist ben je voor 50% psycholoog en voor de andere 50% illusionist. Op zijn vraag aan Camilla of er absoluut een lijk in moest voorkomen, was deze zeer beslist. Áls we samen gaan schrijven, moet het een thriller zijn en moeten er ook doden vallen. Gaf Camilla jouw advies om bepaalde thrillers te gaan lezen? vraagt Sarah. Henrik geeft meteen gevat antwoord dat ze dat inderdaad gedaan heeft en wel dat hij Camilla’s boeken moest gaan lezen. Camilla geeft aan dat Henrik zó fanatiek is geworden dat hij haar zelfs op zaterdagavond een tekstje stuurt met uitleg hoe een dood lichaam onder bepaalde omstandigheden sneller vergaat.
Sarah vraagt hoe het komt dat Camilla zo gefascineerd is in door die duistere, donkere kant van dood en moord.
Camilla: ‘Ik denk dat het per ongeluk zo gekomen is. Van jongs af aan ben ik daarin geïnteresseerd geweest. Mijn eerste boekje maakte ik toen ik vier jaar oud was. Mijn vader schreef de tekst, ik tekende de plaatjes en verzon het verhaal. Het eerste plaatje laat een gelukkig gezin zien, lachend staan ze in de zon, alles in orde. Dat gaat snel bergafwaarts want vier pagina’s later ligt de vrouw op de grond met overal bloed. In de tijd dat andere meisjes over paarden lazen, dook ik in de serial killers. En zijn we het er niet allemaal over eens dat serial killers veel interessanter zijn dan paarden? I rest my case. Je kunt nog steeds zeggen dat het mijn hobby is. Ik volg zo veel mogelijk moordenaars en true crime verhalen.’
Sarah vraagt vervolgens aan Henrik hoe het toch gekomen is dat Camilla hem overgehaald heeft naar háár genre, omdat zijn werkveld volkomen anders is. Hoe komt het dat zij samen zo goed hebben kunnen schrijven? Heeft zij hem verleid misschien om daar interesse voor te gaan krijgen?
Henrik: [lachend] ‘Nee, ik ben gewoon dol op verhalen vertellen. Mysterie en spanning zijn erg leuk. In Zweden doe ik veel live shows op toneel als mentalist. En een illusie construeer je op dezelfde manier als een moordmysterie. Ik heb het op die manier ook benaderd. Hoe maken we een vreemde puzzel? Hoe krijgen we een emotionele reactie bij de lezer? Ik heb een heel analytische manier van schrijven en heb gemerkt dat het genre zich hier uitstekend voor leent. En tevens geeft het je de vrijheid om dingen te doen die je in het echt niet mag doen. Ik geef een klein voorbeeld. Er zit een personage in het boek waar we eigenlijk klaar mee waren, die voor ons verhaal verder geen functie mee had, diens rol was uitgespeeld. Maar ja, wat doe je dan met zo iemand? Camilla heeft een duidelijke oplossing: die wordt vermoord. Daar schrok ik wel even van, maar het werkt wel.’
Op de vraag van Sarah of er nog moeilijke noten te kraken waren in het schrijfproces, kwam een direct antwoord.
Camilla: ‘Nee, helemaal niet. We hadden een duidelijk beeld hoe het verhaal zou worden, waar we naartoe gingen. We hebben op geen enkel moment onenigheid of ruzie gekregen. We vulden elkaar juist heel goed aan. Als de één met iets zat, kwam de ander met een oplossing daarvoor. Dat liep echt heel gesmeerd. We zijn nu zelfs bezig met de afronding van boek twee. Dat wordt ook al zo’n dikke pil…’
Henrik: ‘Misschien wel de belangrijkste reden dat onze samenwerking zo goed gaat, is dat we geen onderlinge competitie kennen. Er is geen sprake van prestige. Het betere idee wint het altijd bij ons, van wie het ook komt. Want dat is iets wat we beide her- en erkennen.’
Camilla: [lachend] ‘Altijd mijn idee natuurlijk. Ik denk dat mijn man hem apart heeft genomen en gezegd: wil je het gezellig houden, doe dan wat ze zegt.’ [gelach alom, want Camilla is getrouwd met een MMA-kooivechter]
Henrik: ‘Het grote voordeel van met z’n tweeën schrijven is dat wanneer de één het even niet meer weet, de ander dan met een geweldig idee op de proppen komt waarmee je weer verder kunt. Om dan de ander: je bent geniaal! te horen zeggen, is erg goed voor het zelfvertrouwen.’
Camilla: ‘Wanneer we aan onze keukentafel zitten en mijn man een stukje verderop, vergeten we vaak dat hij er is. En als we dan elkaar zitten te complimenteren, kijkt hij soms vreemd op en kucht even. Willen jullie even alleen zijn of zo? Nee, we steunen elkaar heel erg. Mijn man is MMA-kooivechter, een atleet die geen alcohol drinkt. Ik ben zelf a-sportief, neem liever de lift dan de trap en ben dol op wijn. Dus je kunt zeggen dat wij gecombineerd een mooie mix zijn. Ik ga naar al zijn wedstrijden toe en vind dat erg leuk.’
Henrik: ‘Ik ben een keer meegegaan met Camilla naar zo’n kooigevecht en heb mijn ogen uitgekeken. Kreten als: Maak hem af! vlogen in het rond. Ze is heel fanatiek.’
Sarah komt nu even terug op de vraag wat een mentalist precies is en doet. Henrik legt uit dat de wat de films en series ervan laten zien niet helemaal klopt met de waarheid. In realiteit is een mentalist een soort illusionist die technieken uit de magische goochel kunst mixt met psychologie en kennis van menselijk gedrag om zo de illusie te creëren om gedachten te kunnen lezen.
Henrik: ‘Bij mijn shows op televisie in Zweden is heel veel wat er gebeurt op het podium echt. Ik breng mensen op het toneel en er gebeuren dan rare dingen. Maar op andere momenten ben ik alleen maar aan het liegen. Zodoende weet je als toeschouwer nooit wat nu waar is en wat niet. Dat vind ik een intrigerende manier om een performer te zijn. Het zorgt er ook voor dat ik geen vrienden heb.’
Sarah: ‘Je hebt er in ieder geval één, Camilla!’
Henrik: ‘Als je mentalist wordt, is er waarschijnlijk iets mis met je. Je was een niet aangepast kind en bent aan het compenseren.’
Camilla: ‘Elke vrijdag ging hij goochelen voor zijn klas. Duidelijk dat hij geen populaire jongen was.’
Henrik: ‘Ik werd vreselijk gepest. Ik begreep niets van de sociale codes. Iemand heeft daar ooit een handleiding over gegeven, maar ik was die dag blijkbaar niet op school. Toen ik opgroeide heb ik gezocht naar die code. Vandaar mijn interesse in menselijk gedrag. Toen ik 34 was heb ik mijn kennis op dat gebied gecombineerd met goocheltrucs en zo begrepen hoe je illusies kan scheppen.’
Camilla: ‘Zijn shows zijn zó freaky, zo cool. Op YouTube kun je wat dingen bekijken.’
Sarah: ‘Ik heb daar wat van bekeken. Erg leuk. Helemaal die stukjes waarin je de trucs uitlegt.’
Henrik: ‘En de meeste van die verklaringen zijn gewoon leugens.’ [hilariteit alom]
Sarah: ‘Wat me opviel in het boek is dat er een feministisch tintje in zit. Meestal zijn het vrouwen die slachtoffer zijn, vrouwen worden in de BOX gestopt.’
Camilla: ‘En die schaars gekleed zijn.’
Sarah: ‘Precies. Daarom vroeg ik me af of dat een thema is dat jullie expliciet wilden uitdragen in jullie boek?‘
Camilla: ‘Ik denk niet dat het opzet is. Maar voor mij is het wel iets waar ik mee bezig ben. Ik heb een dochter van zeventien die op het punt staat om de wijde wereld in te gaan. En die beseft dat ze niet dezelfde mogelijkheden heeft die haar broers hebben. Ik noem dat het Penisvoordeel. Dat geeft je ook meer salaris.’
Henrik: ‘In de wereld van de illusie is er ook discussie over dat het altijd vrouwen zijn die in de BOX moeten gaan. [en dan door zwaarden doorboord worden] Er is natuurlijk ook een fysieke reden.’
Sarah: ‘Camilla, jij hebt eens gezegd: ik schrijf voornamelijk om te entertainen, ik hoef geen politieke boodschap uit te dragen.’
Camilla: ‘Het zou een moeilijke samenwerking worden als ik een boodschap wou uitdragen en Henrik daar niet zo’n behoefte aan zou hebben. Nee, maar als vanzelf komen er dingen in terecht, zoals geweld tegen vrouwen en ongelijkheid tussen mannen en vrouwen, die mij opvallen en waar ik iets over wil zeggen.’
Henrik: ‘Het boek speelt zich af in het hedendaagse Zweden waar er een extreem populistische partij is. Het zou raar zijn om daar geen melding van te maken.’
Camilla: ‘Het zal duidelijk zijn dat wij daar geen fans van zijn.’
Henrik: ‘Er zijn zeker zaken die we aanpakken in het boek, maar die zijn niet de reden geweest om dit boek te schrijven. Dat is een groot verschil tussen met non-fictie. Wanneer je fictie schrijft, moet je verliefd zijn op je verhaal, anders ga je er niet zoveel tijd insteken.’
En vóór je het in de gaten hebt, is de tijd voorbij. Iedereen krijgt een boek uitgereikt dat ter plekke door de auteurs gesigneerd wordt. Bij deze wil ik The House of Books bedanken voor deze zeer geslaagde interview-boekpresentatie, geweldig geleid door Sarah Meuleman.
Roelant
Perfecte Buren
Pre-order het boek via onderstaande link:
Eerder verschenen op Perfecte Buren.
