Een veel bewogen leven
Dans door het verleden is het eerste deel van de Rode Draad Trilogie die over Flora gaat. Duik in het heden en Droom naar de toekomst verschijnen respectievelijk eind 2023 en begin 2024. Met Welke dag is het vandaag maakte auteur Rina Stam haar debuut in 2022.
Het verhaal van Dans door het verleden is gebaseerd op een reïncarnatiesessie van Stam van jaren geleden, iets wat ze in een nawoord toelicht en in het laatste hoofdstuk, dat over Flora gaat duidelijk wordt.
Roma
Dansen om te ontsnappen aan de (gruwelijke) realiteit is iets dat Mila al van jongs af aan doet. Dit maakt haar blij en samen met Janos, die gitaar speelt, treden ze op voor publiek. Ze ziet beelden en dromen over haar toekomst met Janos, iets wat hij wegwuift. Behorende tot een rondreizend groep Roma brengt ze in de zomer de tijd door in de bergen en s’ winters bij de stad. Mila trekt veel met haar oma op die waarzegster is en leert van haar de fijne kneepjes, maar ook hoe ze uit zichzelf kan treden bij traumatische gebeurtenissen. In die tijd werd waarzeggerij/spiritualisme als hekserij gezien met vaak verstrekkende gevolgen voor de waarzeggende vrouwen. Waarschuwingen die Janos aan het adres van Mila hierover doet slaat zij in de wind, want het klopt toch wat ze ziet en voelt. Het is haar waarheid die zij wil verkondigen en ze laat zich niet tegenhouden om andere vrouwen erin te onderrichten.
Vanaf de eerste bladzijde grijpt het verhaal je bij de strot door wat Mila allemaal meemaakt en over zich heen krijgt. In haar wereld wordt niet over problemen gepraat, maar worden ze doodgezwegen. Mila leert al vroeg tegenslagen te incasseren, mee te bewegen met wat er op haar pad komt en wordt hier sterker door. Stam heeft een prettige boeiende schrijfstijl en het verhaal wordt verteld vanuit Mila waardoor haar emoties intens binnenkomen. De personages omarm je, maar wel met uitzondering van de boze moeder van Mila die vaak de andere kant opkijkt. Om over haar vader maar te zwijgen, die misbruik niet uit de weg gaat en zo het verloop van Mila’s leven bepaalt.
Gewelddadige scènes
Het boek bevat confronterende thema’s, waarbij een waarschuwing wel op zijn plaats mag zijn door sommige heftige gewelddadige scènes. De thema’s zijn ook nu in de huidige tijd helaas nog steeds actueel. Gelukkig zijn er genoeg vrolijke dingen in de vertelling die voor een mooie balans zorgen. Het zit vol verkapte boodschappen als jezelf mogen zijn in allerlei situaties en dat je altijd een keuze hebt. Onmacht, liefde, hoop en haat liggen dicht bij elkaar in de vertelling.
Stam heeft op een aandoenlijke manier autobiografische elementen verweven in het verhaal, iets waar de lezer in het laatste hoofdstuk, dat over Flora gaat, achter komt. Hier wordt over reïncarnatie en regressietherapie gesproken, wat voor mij afbreuk doet aan het aangrijpende levensverhaal van Mila. In eerste instantie begreep ik deze ietwat abrupte overgang niet en had ik geen erg in wie Flora was. Dit afsluitende hoofdstuk had niet gehoeven.
In Dans door het verleden kiest Mila op een gegeven moment haar eigen pad in het leven, probeert trouw te zijn aan zichzelf en waarin vooruit kijken het belangrijkste is.
—
Ook verschenen op Boeken-cast
