Over de grenzen aan de groei
[Recensie] In haar boek ‘De donuteconomie’ uit 2017 schrijft econoom Kate Raworth hoe onze economie moet voldoen aan zowel sociale ondergrenzen als aan planetaire bovengrenzen. De ondergrenzen zijn de binnenste lijn van de donut. De bovengrenzen zijn de buitenste ring van de donut. Voor een duurzame en gezonde economie, moeten wij binnen de twee cirkels blijven, het stukje deeg dus.
Het is een vrij abstract economisch model, maar door de wereld heen zijn mensen ermee aan de slag gegaan. Zij geloven erin. In het compacte boekje De ideale donut staan zes essays over manieren die concrete invulling geven aan het donut-principe. De essays zijn geschreven zijn in het kader van de tweede Gaia essaywedstrijd in 2023 van het Wetenschappelijk Bureau van GroenLinks.
Onderwerpen die aan de orde komen zijn: het afscheid nemen van het paradigma van eeuwige groei; het plaatsen van de mens in het donutgat; een metafoor die meer past bij andere culturen; ontgroei van onderop en op lokaal niveau; maatschappelijke en ecologische waarden voorop; de wereld redden met bescheidenheid tegenover de onderlaag van de samenleving; de spelregels die nodig zijn om binnen de planetaire en sociale grenzen te blijven; terugdringen van energie- en grondstoffengebruik; financiële en politieke spelregels veranderen; anders over onszelf gaan denken; de mens als sociaal ecologisch wezen; het vergeten van grote bedrijven en meer ruimte voor experiment om winstbeleg kleiner te maken.
Auteurs van de essays zijn Dniëlle Arets, lector strategische creativiteit bij Design Academy Eindhoven; Jessy de Cooker, Nederlandse media-onderzoeker aan de Fontys Hogeschool Journalistiek en freelance journalist; Theo de Joode, Docent/onderzoeker aan De Haagse Hogeschool; Janneke Barten, Marije van Doodeweerd, activisten; Koen van der Gaast, campaigner en ontgroei-onderzoeker; Esmee Guadeloupe, freelance adviseur, en Jolijn Hoogwinkel, medewerker Wetenschappelijk Bureau GroenLinks, juridisch medewerker klimaatrechtvaardigheid, energie en industrie bij Milieudefensie.
Het boekje roept op tot actie en implementatie van het donut-model, maar tevens tot verder kijken. Hiermee is nog niet alles gezegd, en het is pas een eerste stap naar een gezonder klimaatbeleid. Dat neemt niet weg dat het nodig is dat dit onderwerp, dat nog steeds zo ver afstaat van de meeste mensen, voortdurend opnieuw benadrukt zodat er echt wat verandert. Daarbij is het belangrijk om te stimuleren steeds weer nieuwe stappen te zetten om het gevaar van de klimaatverandering te keren. Twee graden temperatuurverschil kan immers al 80% van de oogst laten mislukken. Laten we optimistisch en hoopvol blijven, maar vooral ook ons best doen. De mensheid is daarvoor een te mooi iets om op te geven.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
