Werken met lastige pupers
[Recensie] Even uw en ons geheugen opfrissen. In 2008 was er een cinemasucces met Entre les murs van de Franse schrijver François Bégaudeau. De film over een leraar die worstelt met een klas vol probleemleerlingen werd gretig bekeken door het grote publiek, al dan niet bevolkt door (ex-)leraren. Bovendien speelde de schrijver de hoofdrol in de verfilming van zijn eigen boek. Hij deed dat met verve, de prent werd namelijk bekroond met een Gouden Palm op het filmfestival van Cannes.
Het gelijknamige boek, de derde roman van Bégaudeau, was in 2006 eveneens een commercieel succes en won enkele literaire prijzen. Het is dan ook beetje vreemd dat het boek pas in 2017 voor het eerst naar het Nederlands vertaald werd, ruim tien jaar na de hype. Waarom zolang wachten voor een Franse bestseller? Het taalgebruik is niet echt ingewikkeld te noemen en het boek is niet vuistdik.
Maar laten we nu maar eens inzoomen op het verhaal. François is een jonge leraar Frans die in een Parijse middelbare school die als ‘moeilijk’ bestempeld wordt gaat lesgeven. Dat zinsontleding en de aanvoegende wijs niet meteen geliefde lesonderwerpen zijn bij de leerlingen, laat zich raden. Vaak monden eenvoudige oefeningen uit in discussies en ruzies. Tegelijk valt het ook op dat de leraar dikwijls doceert en leerlingen zinnen laat overschrijven van het bord. Met echte interactieve werkvormen – laat staan moderne technologie – wordt er niet gewerkt. Dat François soms wanhopig en woedend wordt door het brutale gedrag van zijn leerlingen, is te begrijpen, maar het blijft vreemd dat hij zichzelf niet iets meer in vraag stelt. Wat ook van het lerarenkorps gezegd kan worden. In de leraarskamer zuchten en klagen de collega’s van François dat het een lieve lust is, terwijl ze sukkelen met het kopieerapparaat of de koffiemachine. Allemaal zeer grappig en herkenbaar, maar na een tijdje worden deze scènes toch ook wat repetitief. Waar is de passie, waar is de vakkennis? Iedereen lijkt bij voorbaat al uitgeblust te zijn.
De roman bestaat grotendeels uit dialogen, wat natuurlijk de perfecte keuze is voor dit soort verhaal. Alleen jammer dat de dialogen soms mank lopen of stroef klinken. Dat heeft zeker wat te maken met de stijl van Bégaudeau, die graag van de hak op de tak springt, maar misschien ook met de vertaling. Zo lezen we dat de leerlingen een ‘controle’ hebben over een gelezen boek, wat letterlijk uit het Frans vertaald is (‘un contrôle’), maar in het Nederlands zou een test of toets beter klinken. Ook de beschrijvingen van de leerlingen gaan niet verder dan wat ze dragen, herhaaldelijk worden de woorden op hun t-shirts hiervoor gebruikt. Echt diepgaande karaktertekeningen krijgen we niet.
Het verhaal dat zoveel potentieel leek te hebben, komt dus maar matig uit de verf. Voor één keer vinden we de film trouwens beter dan het boek.
—
Eerder verschenen op Cutting Edge
