"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

De puzzelvrouwen van Berlijn

Donderdag, 7 oktober, 2021

Geschreven door: Anna Ellory
Artikel door: Sanne Jakobs

Verdwijning van hun moeder

[Recensie] In 1989 ontvluchten Rune en Lotte samen met hun moeder hun thuis, weg van hun vader die hun moeder mishandelt. 10 jaar later weten Rune en Lotte niet waar hun moeder is. Is ze dood? Zit ze ergens ondergedoken? Wanneer er een mysterieus notitieboekje wordt bezorgd dat van hun moeder afkomstig lijkt te zijn, scheurt hun vader dat voor hun neus in stukjes. Lotte hoort op de radio dat er in Neurenberg een groep vrouwen is die alle verscheurde documenten van de stasi probeert te herstellen. Lotte komt met het idee om met het notitieboekje af te reizen naar Neurenberg en daar de stukjes weer in elkaar te zetten. Komen ze er zo achter wat er met hun moeder gebeurd is?

Het boek is opgedeeld in twee verhaallijnen, in toen en nu. Toen is 1989 en nu is 1999. In de lijn van 1989 volg je als lezer het verhaal van Rune waarin je vanuit zijn oogpunt meeleest hoe hij, Lotte en hun moeder hun thuis ontvluchten en ondergedoken zitten in Oost Berlijn. In 1999 wonen Rune en Lotte weer bij hun vader en is hun moeder weg. Deze verhaallijn is opgedeeld in twee oogpunten: die van Lotte en die van Rune.

Lotte is in 1999 een meisje van 15 met het downsyndroom. In het eerste hoofdstuk praat Lotte alleen heel erg kinderlijk waardoor je als lezer het idee krijgt dat ze nog maar een jaar of 8 is. Dat matcht echter niet met haar gedachten en omgevingsbeschrijvingen die heel poëtisch, soms cryptisch, en volwassen zijn. Verder in het boek verandert de manier van praten van Lotte. Zij is echter niet ouder geworden maar ze praat wel ineens een stuk volwassener.

Rune Is een jongen van 20, over 6 maanden wordt hij 21 en dan moet hij naar de politieacademie. Hij wil echter de kunstacademie gaan doen maar daar is hij voor afgewezen omdat zijn vader op de academie een vinger in de pap blijkt te hebben. Ondanks dat Rune al 20 is, zijn zijn gedachten puberaal en opstandig. Je ziet hem echter groeien, hij wordt een stuk volwassener naarmate het boek vordert.

Boekenkrant

Er wordt een mysterie gecreëerd rond de dood of verdwijning van hun moeder. Rune weet wat er gebeurd is maar durft dit niet aan Lotte te vertellen. Als lezer kom je steeds meer te weten over hun moeder omdat de bladzijden van het notitieboekje langzaamaan in elkaar gezet worden en deze pagina’s zijn opgenomen in de verhaallijn van Lotte.

Na ongeveer 200 pagina’s zakt het verhaal een beetje in. Er zijn weinig ontwikkelingen en het tempo in het verhaal wordt lager. Daarnaast zijn er veel details verwerkt in het verhaal, heel uitgebreide omgeving beschrijvingen die korter hadden gekund of weggelaten hadden kunnen worden. In het begin kon ik het nog wel waarderen maar nadat het verhaal meer inzakt, halen deze beschrijvingen alleen maar het tempo uit het boek. Er staan een paar kleine foutjes in het verhaal waaronder een zin waar ik niets van begrijp: “Terwijl hij scheurde, was iets waarvan ze dacht dat ze het had verdwenen”. Ik vraag me af of de vertaler Google Translate heeft gebruikt.

Het einde was voorspelbaar, de uiteindelijke uitkomst zat er al een tijdje aan te komen. Toch vind ik het heel onrealistisch en vergezocht. Voor de beleving van het verhaal en het beklemmende gevoel wat je als lezer van dit boek overhoudt, was het beter geweest als het anders was verlopen.

De titel is mij nog niet echt heel duidelijk. Lotte reist dus af naar Neurenberg om de puzzelvrouwen op te zoeken, maar volgens de titel zitten ze in Berlijn. Later in het boek lijkt het ook alsof ze in Berlijn zitten in plaats van Neurenberg, maar echt heel duidelijk is het dus niet.

Naast deze minpunten is er natuurlijk ook een positieve kant. Het verhaal is goed. Het is zielig, meeslepend en er wordt een stukje geschiedenis aangehaald waarover ik niet zo heel veel wist. Leerzaam is het dus ook. De puzzelvrouwen van Berlijn krijgt drie sterren.

Eerder verschenen op Perfecte Buren