Verdomd knap in elkaar gestoken
[Recensie] Momenteel zijn velen groot fan van de VRT serie 1985. Het is de periode die we ons nog herinneren als vader van een jong gezin. Allemaal zo herkenbaar in beeld gezet. De regering Tuinman neemt eigenlijk het vervolg op zich. Het begin van de jaren negentig van de vorige eeuw werden nogmaals beïnvloed door een reeks gebeurtenissen. Die onze samenleving nogmaals na de bende van Nijvel aan het daveren bracht. Misschien zelfs een rechtstreeks gevolg ervan: De hoge scores van het Vlaams Blok op zwarte zondag, 24 november ’91. Eerlijk gezegd, ik heb mij nooit zo slecht gevoeld op mijn verjaardag. Maar er was meer in die jaren ’90, de bewustwording van een nieuwe tragedie AIDS, de arrestatie van Marc Dutroux maar ook de eerste uitzendingen van het kijkcijfer kanon de Kampioenen.
Apocalyptisch
Devos heeft in deze roman een aantal van die markante gebeurtenissen uit dat decennium verweven met elkaar in een toch wel apocalyptisch verhaal met meerdere verhaallijnen die je pas ‘on the road’ ontdekt. Het is wel even doorzetten want het verhaal start erg chaotisch en ogenschijnlijk behoorlijk ongestructureerd, je wordt als het ware alle kanten uit gekatapulteerd. Het is zoals op de eerste pagina omschreven wordt. Lekker zappen. Heen en weer reizen in het medialandschap. Verkennen, erkennen, ontdekken, aftasten, proeven en consumeren. Maar om dan wel op het eind van het verhaal te moeten denken: “Verdomd, knap in elkaar gestoken.”
In de eerste pagina’s keert Devos terug naar dat zappen en worden een aantal TV zenders voorgesteld uit het fictief land Galor. Galorese zenders dus. GLO die het eigenlijke verhaal programmeert: ‘De wraak van Christine’, maar ook alle andere zenders zijnde G2, CGT, CGT-BIS en 5. Het zijn deze zenders die het verhaal afwisselend brengen elk voor hun specifieke doelgroep en met steeds een ander verhaal, aspect die uiteindelijk zullen connecteren naar het eind toe.
Herkenbaar
Niet eenvoudig te volgen, maar langzamerhand krijg je vat op het verhaal van protagonist Christine en haar wraak. GLO voert Christine op tijdens een scene waarin zij met haar vriendin Francien uit winkelen gaat om te eindigen in een taveerne terwijl de mist opkomt. Ze wil naar huis wat ze houdt niet van mist. En zo voelde zij, de schrijfster Christine haar ook toen de nieuwe regering aantrad, de regering Tuinman. Onmiddellijk daarop schiet je al zappend naar een ander kanaal, Bis 1 waar er een reportage loopt over de zelfverminking van een achtergebleven vader en een item over de nieuwe wet over vrijwillige ballingschap. Allemaal heel verwarrend. Maar lees door want alle personages uit die reportages komen met elkaar in verbinding. Tussendoor maak je ook kennis met ‘Partypub’, korte inlassingen over Bloedem, die ultrarechtse partij in Galor. Hier wordt de toon gezet, er bekroop mij een ongemakkelijk en hoogst herkenbaar gevoel. Angstaanjagend herkenbaar in onze huidig politiek landschap.
Dit complexe verhaal met zelfs daarbovenop nog ingelaste denkbeeldige boekfragmenten laat zich nauwelijks beschrijven. Het wordt gaandeweg wel heel akelig als Alain, de brief van Christine, die gegijzeld werd als politiek ruilmiddel, terugkeert naar Galor, maar daar botst op de wetmatigheden en ‘de vrijwillige ballingschap’ van de regering Tuinman. Opnieuw heel dicht bij de werkelijkheid. Het is bijna niet te vatten dat Devos dit visionair verhaal schreef in de jaren 90 en niemand kon overtuigen om het uit te geven. Nu dus wel, gelijklopend aan onze huidige maatschappelijke tendenzen.
Een grandioos gestructureerd verhaal waarbij je zelf de kracht zal moeten vinden om door te lezen. Een kracht die uiteindelijk literair beloond zal worden. Een roman die vraagt om tweemaal te lezen.
—
Eerder verschenen op Boekensite Gent
