Overleven in een wetteloze wereld
[Recensie] De wereld die de van oorsprong Kongolese schrijver In Kali Jean Bofane opvoert in De schone van Casablanca is een harde wereld. Het soort wereld waar de lezers in Nederland zich naar alle waarschijnlijkheid amper een voorstelling van kunnen maken. Het is die van de overlevers in een wetteloze wereld. Een wereld waarin begrippen als rechtvaardigheid en geluk amper betekenis hebben.
Je bent ergens geboren en als dat niet in het comfortabele westen is, is het verder vooral een zaak van toeval.
Zoals het leven van de jonge Congolees Sese Seko Tshimanga tot stilstand komt in Casablanca. Hij telt een klein vermogen neer om met een vissersbootje mee te varen naar Normandië. Verder dan Marokko komt hij niet.
De vriendschap met de mooie Ishrak leidt al evenmin tot een gelukkig einde, want zij wordt dood gevonden met een doorgesneden keel.
Een in onze ogen nogal corrupte politiecommissaris staat voor de taak de moord op te lossen. Maar eigenlijk gaat deze roman daar niet over. Al komt Ishrak steeds weer in beeld. Eigenlijk is die moord niet veel meer dan een voetnoot bij de beschrijving van mensenlevens in zo´n samenleving. Natuurlijk is de commissaris weinig meer dan een op geld én vrouwen beluste machtswellusteling. Maar een echte hekel kun je niet aan hem krijgen. Ook hij probeert zich staande te houden.
En Sese komt aan de kost door Europese vrouwen op te lichten als cybergigolo. Hoewel Sese aanvankelijk de hoofdpersoon lijkt, verdwijnt hij geleidelijk uit het verhaal, net als Ishrak. En helemaal kapot van de dood van Ishrak lijkt hij nu ook weer niet. Bofane noteert het allemaal op een lichte manier. Het zou een loodzwaar verhaal kunnen zijn, maar door Bofane weet net vaak genoeg een glimlach op het gezicht van de lezer te toveren.
En toveren mag je dat in dit geval wel noemen. Want eigenlijk valt er niet veel te glimlachen in het universum van Bofane. Net zo min als je kunt houden van de hoofdpersonen. Maar dat zal ze in Bofane´s wereld een zorg zijn. Ze moeten overleven, dat is alles. Noem het hun lot, noem het toeval, het zal hen niet uitmaken. Net zo min of de moord op Ishrak wordt opgelost, of dat we meer te weten komen over het wel en wee van Sese.
Dat neemt niet weg dat Bofane met De schone van Casablanca een schitterende roman heeft geschreven. Een roman die veel meer beklijft dan de gemiddelde roman uit de ons bekende wereld. Het creëert misschien niet meer begrip, maar wel een beginnetje van de wil tot begrijpen. En dat is heel veel voor een roman. Als is het de vraag of dat de bedoeling van Bofane is. En ook dat is dan weer het universum van de schrijver.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
