Een verhaal dat niet vaak genoeg verteld kan worden
[Recensie] De jongens in de Verenigde Staten dromen van een leven als soldaat. Wanneer ze nog te jong zijn om soldaat te worden, krijgen ze hun eerste vriendin. Vriendinnen haten de oorlog en vragen hun jongens niet te gaan wanneer ze achttien jaar zullen worden. Ze gaan wel. Ze volgen heel veel landgenoten in hun strijd om Europa te bevrijden van de Duitse bezetting in de Tweede Wereldoorlog.
Uitgeverij Brandt heeft dit boek al in het najaar van 2015 uitgebracht. Onlangs werd er opnieuw aandacht voor gevraagd omdat we vijfenzeventig jaar geleden bevrijd werden. Vrijheid die we iedere dag moeten vieren. Omdat vrijheid nooit vanzelfsprekend is. En een kostbaar goed is.
Ik ben blij dat ik het boek als recensent nieuwe aandacht kan geven. Het onderwerp heeft mijn grote interesse en ik ben buitengewoon nieuwsgierig hoe je als auteur van de verschrikkingen van de oorlog een voor de jeugd geschikt boek kunt maken. Dat vraagt om aanpassingen.
De omslag wint bij mij de prijs voor mooiste illustratie op een boek. Dus een speciaal compliment aan Larry Selman.
Het verhaal maakt incidenteel een sprongetje terug in de tijd en dat zorgt dat de spanning hoog blijft. Het verhaal is tevens versterkt door het weergeven van de teksten uit de brieven van hoofdpersonage Dave aan zijn vriendin Meghann. Het zorgt ook voor het contrast tussen liefde en haat.
De doelgroep van lezers is qua leeftijd bijna gelijk aan die van de personages. Er worden keuzes gemaakt die zo nu en dan opvallend zijn. Zo worden er op bepaalde momenten tot in gruwelijk detail de meest afschuwelijke wonden van soldaten beschreven terwijl er daarnaast bij eenvoudige woorden, uitleg wordt gegeven over de betekenis ervan.
‘Als ze straks klaar zijn, gaat hij naar en aalmoezenier, zoals een priester in het leger heet’. Of ‘….alsof het om een wedstrijd rugby gaat. Een populaire sport in Engeland’.
Wat mij betreft een voorbeeld van de spagaat die je als auteur maakt om een oorlogsboek voor de jeugd te schrijven. En het heeft raakvlakken met de soldaten in het boek. Mijn moeder zegt altijd: ‘Te klein voor tafellaken, te groot voor servet’. Dat geldt voor zowel de personages als de lezers.
Ik vind het goed dat de verschrikkingen van de oorlog er mogen zijn en die worden uitstekend getoond. Gevechten worden realistisch, spannend en met het gefluit van kogels uitgebreid. Als volwassene had ik mijn glimlach-momenten met commandant Summers i.p.v. Winters (Band of Brothers) en herkenning bij de missie met het vernielen van het geschut.
Had ik wanneer ik de auteur was geweest, andere keuzes gemaakt over de gehele linie?! Het antwoord hierop is ‘Ja’. En daar zit mijn enige tip. Ik had juist gekozen voor het noemen van de locaties in het verhaal. Al waren het maar globale aanduidingen geweest, om het risico op onjuistheden zo laag mogelijk te houden. Nu was het vaak opvallend dat het ontbrak. En dat stoorde mij meer dan wanneer het niet helemaal juist was geweest. Over het geheel genomen, ben ik onder de indruk.
Een verhaal dat niet vaak genoeg verteld kan worden.
Jongemannen die hun leven opgeven om duizenden kilometers verderop een land te bevrijden waarvan ze vooraf niet eens wisten dat het bestond. De personages zijn allen sympathiek en verschuiven in het verhaal geleidelijk van Amerikaanse burgers tot soldaten in Europa. En daarmee laat de auteur door de vertelstijl zien dat het soldaten zijn geworden. En niet zijn. Het zijn mensen. Jongens nog. Je leert ze kennen als jongen en acteren als man in een gruwelijk decor. Het brengt ze angst, verdriet, verlies, vriendschap en pijn. Emoties die niet passen bij jongens. Het worden mannen. Misschien zelfs wel machines. Oorlogsmachines met maar één doel. De bevrijding van Frankrijk, België en Nederland. Waarna de personen die het hebben overleefd terugkeren naar huis. Thuis is nog altijd thuis voor de meesten. Zij zijn zelf veranderd.
Extra vermelding voor het nawoord van de auteur. Hierin wordt verantwoording afgelegd voor de gemaakte keuzes. Wat is waar en wat is niet waar? Het zorgde ervoor dat een A4-tje vol notities van mij, gemaakt tijdens het lezen van het boek, aan het eind linea-recta de prullenbak in konden. Ik vind het kwetsbaar en mooi om een soort van verantwoording af te leggen. Toch kon ik het niet laten enkele van deze zaken in mijn recensie op te nemen.
Dit boek krijgt van mij vier sterren. Omdat het lastig blijft om oorlog niet mooi te maken. En daarnaast toch geschikt te houden voor de jeugd. Deze voor een groot deel geslaagde missie vraagt om lef. En dat wil ik graag belonen.
—
Eerder verschenen op Perfecte Buren
