Zes kinderboekjes uit de jaren vijftig
[Recensie] “Als ’s avonds alle dieren hun vel uittrokken om hun gestreepte pyjama’s aan te doen, dan bleef Jan, de zebra, nog rustig een kwartiertje lezen”. Zo begint Jan de Zebra waarin het vel van de dieren in een storm verdwijnt en ze op zoek moeten naar nieuwe omhulsels.
Vijftig jaar na zijn overlijden brengt uitgeverij Hoogland & Van Klaveren zes kinderboekjes van Godfried Bomans uit onder de titel De verliefde Zebra en andere verhalen. Bomans schreef ze zeventig jaar geleden, in 1953 en 1954. Naast het titelverhaal gaat het om Het locomotiefje, Jan de Zebra, Het luie jongetje. De ijdele Engel en De ontevreden vis. De eerste drie zijn geïllustreerd door Jan Emmink, de anderen door Jaap Pander. Van de boekjes zouden destijds dertigduizend (!) per stuk zijn gedrukt.
Literatuurcriticus Arjan Peters verzorgt een uitgebreid voorwoord onder de titel De meesterlijke speler waarin hij stelt dat uit het taalgebruik en het type tekeningen meteen blijkt dat het om verhalen van vroeger gaat maar dat dat niet per se betekent dat het is verouderd. De nostalgie werkt aanstekelijk en de verhaaltjes uit de losse pols kenmerken zich volgens Peters door een lenige stijl en relativerende humor. ‘Autoriteiten worden in hun hemd gezet en ijdelheden ontmaskerd’.
Het zijn kinderboekjes zoals we die van vroeger kennen, vooral ook qua formaat en in de verhouding tekst en beeld. Ze doen me wat dat betreft denken aan de boekjes van W.G. van der Hulst die ik vroeger van de kerk kreeg. De inhoud is uiteraard een stuk minder vroom en braaf. In het titelverhaal wil de nieuwe liefde van de melkboer dat hij een zebra voor zijn wagentje spant want dan is ze getrouwd met iemand ‘die iets heeft wat niemand heeft.’
Volgens Peters vond Bomans voor deze verhaaltjes vooral inspiratie bij de Deense sprookjesverteller Hans Christian Andersen met wie hij de moeite om volwassen te worden, gemeen zou hebben. Niets fijner om dan te vluchten in verbeelding en zo te ontkomen aan het serieuze grote mensenleven. Dat komt bijvoorbeeld naar voren in het verhaal over het luie jongetje dat niks uitvoert op school maar wel een duidelijke ambitie heeft. Hij wil tovenaar worden. Stuk voor stuk hebben de sprookjes de lichtheid die het werk van Bomans kenmerkt. Hij blijft dicht bij de menselijke wereld maar voegt er een vleugje absurdisme toe.
De zes boekjes zitten samen met het voorwoord in een boxje, een goed verzorgd kleinood dat niet misstaat in de boekenkast van iedere kinderboekenliefhebber.
—
Eerder verschenen op Jaapleest
