Er staat zoveel moois in
[Recensie] Als Janneke Siebelink overvallen wordt door sombere gevoelens die ’s nachts overgaan in ware paniekaanvallen besluit ze naar de huisarts te gaan. Duidelijk het gevolg van zeven jaar non-stop te werken bij een commercieel bedrijf. Zij besluit dan om éénmaal in de week op vrijdag vrijwilligerswerk te doen. Ze begint als kok in een hospice in Amsterdam en zorgt daar voor de lunch.
In December slaan we over doet ze verslag van haar ervaringen met prachtige en aangrijpende verhalen vol warmte en empathie en tegelijkertijd ook grappig. Ze geeft de lezer een inkijk in de warme sfeer die in een hospice heerst en wat vrijwilligerswerk met haarzelf doet. Hospice is in Nederland wat hier in Vlaanderen een palliatieve afdeling in een ziekenhuis is. Maar er komen daar ook tijdens de coronatijd mensen in quarantaine en zelfs enkelen die er een poos verblijven om op adem te komen na bvb. Een zware operatie.
Op zoek naar rust
Ik heb het boek gelezen onderweg op zwerftocht met onze camper omdat ook wij hiermee op zoek gingen naar rust en dit alles kwam heel erg binnen… Waarschijnlijk mede door leeftijdsgroep die niet zo erg verwijderd ligt van onze eigen leeftijd. Het gaat hier dan wel over tachtigers en negentigers, maar evengoed over zeventigers, eventjes verwijderd, maar toch ook heel dichtbij.
Het lezen van de zorg en aandacht in een laatste levensfase was héél herkenbaar en alles wat ze schrijft over dementie nog meer. Ik huil nooit, echt nooit bij een boek maar hier liet ik toch tranen bij, te herkenbaar. Janneke Siebelink schrijft in het begin van het boek dat ze in het kader van de privacy de namen van bewoners en collega’s onbenoemd laat. Je leest over over mevrouw D. Of meneer L., behalve Rietje die komt driemaal terecht in de hospice omdat ze stervende is en steeds opnieuw terug herstelt. Zij verwoordt dit zelf als volgt: “Ze moeten me niet daarboven maar hier ook niet. Ik ga maar niet dood en echt leven komt er ook niet meer van, dus schrijf maar gewoon mijn naam Rietje.”
De auteur schrijft ook: “Het is niet de dood, die we vrezen. Het is het ongezien verdwijnen. Daarom schrijf ik deze verhalen op, de microcosmos die de hospice is, zodat de bewoners blijven bestaan, een blijvend leven op papier.”
Chanel
En wat doet zij dat mooi, over de hulpbehoevendheid van elk hen, over de hun vrijheid opgeven, en hun soms kleine wensen of trots die ze nog voelen zoals mevrouw K. over de naderende dood: “Straks laat ik alles los, tot die tijd draag ik Chanel en parfum van jasmijn.”
Niet alleen hun verhalen maar het dagdagelijkse leven in het hospice en haar werk als kok passerende revue. Hun verbazing over de soepen die Janneke Siebelink maakt zoals venkelsoep met wraps, Thaise kokossoep met loempiaatjes, mosterdsoep met groenten muffins… “Wat is er mis met gewone tomaten- of kippensoep?”, de gesprekken daarover zijn hilarisch. Ook de vele gesprekken over wat de bewoners horen of lezen in de krant bvb. dat als je maar een keer per dag je tanden poetst je meer kans krijgt op dementie, of over de derde maandag van het jaar, de meest deprimerende dag van het jaar, of over de Russen die voor de deur staan maar die kunnen niet binnen want het is met een kaartslot.
Het hoofdstuk ‘Het gewicht van tranen’ is ook zo mooi.
“Je hebt vertraagde tranen, tranen van schaamte, woedende tranen, anticiperende tranen bij dreigend verlies maar één ding hebben alle tranen, zelfs vreugdetranen, gemeen ze vragen om troost op de meest pure eerlijke manier. Ze zeggen: “Ik ben overweldigd, verpletterd door wat ik voel. Ze zeggen: “Hou me vast. Ik weet het even niet meer.“
Gevoelens bij vrijwilligerswerk
Er staat zoveel moois in. Lees zeker ook op de laatste bladzijden de vragen die de auteur zichzelf stelt bij wat ze voelt bij dit vrijwilligerswerk.
En toen ik ergens in Frankrijk op strand zat hoorde ik doorheen mijn airpods het lied ‘De oudjes’ van Liesbeth List. Toepasselijker kon niet.
—
Eerder verschenen op Boekensite Gent
