Het hoogtepunt in het oeuvre van Flauvert
[Recensie] De bundel – Drie vertellingen – bevat drie korte verhalen van Gustave Flaubert die voor het eerst werden uitgegeven in 1877.
In Het eenvoudig hart komt een jonge vrouw naar voren, die een eenvoudig en simpel leven lijdt. Ze is dienstbode bij een dame waar ze tot haar dood blijft wonen. In haar leven kent ze veel verlies; als ze jong is wordt ze in de steek gelaten door een geliefde die met een ander trouwt, een neefje die ze als een zoon beschouwde, sterft, een van de kinderen van het gezin waar ze voor zorgt overlijdt. Maar Félicité is dankbaar voor de goede dingen (hoe klein ze ook zijn) en accepteert de slechte dingen met blijmoedigheid.
Haar grote vreugde komt van een papegaai, die haar laatste jaren opfleurt, en die ze op een gegeven moment zelfs een beetje vereenzelvigt met de Heilige Geest.
In De legende van de heilige Julianus de gastvrije wordt de Middeleeuwse legende van de heilige Julianus verteld. Een jongeman die geboren zou zijn voor geluk en voorspoed groeit op als de geliefde zoon van een kasteelheer en diens vrouw. De jongen is gek op jagen en weet honderden dieren te doden, herten, hazen, beren, vogels, niks is hem te gek. Zijn pijl en boog, zijn mes, zwaard en bijl hanteert hij met het grootste gemak. De moordzucht begint hem steeds meer over te nemen.
Echter, op een gegeven moment komt de voorspelling dat hij eens zijn ouders zal doden. Julianus trekt weg om dit te voorkomen, en trouwt met een mooie prinses. Maar zoals iedereen weet kun je het noodlot niet ontlopen en ook Julianus niet.
Het laatste verhaal speelt zich af in Judea, waar koning Herodias regeert. Zijn regering wordt geplaagd door mensen die hem het leven en het regeren moeilijk maken, en een zekere Johannes de Doper is een van die mensen die kritiek heeft. Johannes de Doper bevindt zich in de cellen, maar als zijn stiefdochter Salomé voor hem danst, zal Herodias de belofte moeten inlossen dat Johannes op haar wens onthoofd wordt.
De laatste zinnen van dit verhaal waar de vrienden van Johannes zijn lichaam met zich meenemen, zijn aangrijpend en mooi.
Het schijnt dat Flaubert deze drie verhalen schreef als antwoord op een uitdaging van George Sand, die hem verweet dat hij nooit eens eenvoudig kon vertellen met mededogen voor zijn hoofdpersonen.
Vooral het eerste verhaal, Het eenvoudige hart, is het bewijs dat Flaubert dit wel kon. Het leven van Félicité wordt in alle eenvoud beschreven, maar is ontroerend en mooi. Ik had medelijden met Félicité en was tot tranen geroerd door haar liefde voor alle mensen om haar heen. Ik hoopte dat de papegaai haar nog wat vreugde had bezorgd, want die had ze niet veel gekend.
De andere twee verhalen zijn heel anders, maar de sfeer van zowel de Middeleeuwen als de Oudheid wordt ontzettend mooi getroffen, in de details van de beschrijvingen. Het schijnt dat Flaubert deze verhalen niet even uit zijn mouw schudde, maar er heel veel tijd en vooral voorbereiding in stopte om de historische elementen zo goed mogelijk te krijgen.
Elk verhaal is zo’n 40-50 pagina’s lang en dit is een perfecte lengte. Lang genoeg om de sfeer te scheppen en de mensen neer te zetten, en kort genoeg om de schrijfstijl helder en sober te houden en tot de kern door te kunnen dringen.
Gustave Flaubert had tot dan weinig succes gehad met zijn boeken en verhalen, maar vanaf het begin was men enthousiast over deze drie vertellingen, de Trois contes, die dan ook niet voor niks tot het hoogtepunt in het oeuvre van Flauvert gerekend worden.
—
Eerder verschenen op Bettina schrijft
