Een verhaal over identiteit en verlangen naar geborgenheid
[Recensie] Op aanraden van Jannie las ik dit jaar, tijdens de Maand van de Surinaamse literatuur, Scheurbuik van Annette de Vries. Een warm, sfeervol boek over het prachtige Suriname. Een van de dingen die ik fijn vind aan het lezen van boeken, is dat ik mij helemaal in een andere wereld kan onderdompelen. In Scheurbuik kon ik mij een tijdje in het broeierige Suriname begeven. Reden genoeg om de tweede roman van Annette de Vries, Drijfhout, te lenen van de bibliotheek.
Suriname
Jacoba is een zwangere alleenstaande Nederlandse moeder. Ze is radeloos en weet niet wat te doen. Wanneer de Surinaamse Eddy Blom haar vraagt zijn vrouw te worden en met hem mee te gaan naar Suriname besluit ze deze kans met twee handen aan te grijpen. Samen met Eddy zal ze in een dorpje aan de Marowijnerivier een pension houden. Haar zoon Barend gaat met haar mee.
Terwijl Eddy alle voorzorgsmaatregelen en voorbereidingen treft voor de komst van zijn nieuwe vrouw en stiefzoon, handelt Jacoba haar zaken in Nederland af. Ze kijkt uit naar haar nieuwe leven, ze romantiseert het. Haar zoon Barend daarentegen kijkt helemaal niet uit naar het avontuur, hij wil het liefst in Nederland blijven bij zijn vader en vrienden in de buurt.
Dakloos
Eenmaal aangekomen in Suriname overweldigt de hitte Jacoba en Barend. Het is niet het enige dat hen overweldigt. De omgeving waar ze komen te wonen is zo anders dan het stadse leven wat ze gewend zijn. De aanwezigheid van de jonge, zwangere Nadine zorgt ervoor dat Jacoba haar jaloersheid aangewakkerd wordt. Nadine is onlangs als dakloze zwangere vrouw aangekomen in het dorpje aan de Marowijnerivier. Eddy heeft zich opgeworpen als barmhartige Samaritaan en heeft zich over haar ontfermd. Dankzij hem heeft Nadine haar leven een beetje op de rit, maar de komst van Jacoba verstoort haar rustige leventje in het pension. Ook Barend weet zich nog niet goed te redden in deze nieuwe situatie. Hij verlangt nog meer naar ‘huis’, maar wanneer ben je echt thuis?
Verscheurd gezinsleven
Al vanaf de eerste ontmoeting wordt het de lezer in Drijfhout duidelijk dat Jacoba en Nadine geen vriendinnen zullen worden. Niet alleen vanwege hun verschillende afkomst, maar ook hun karakters zijn tegenovergesteld. De Vries laat het al merken in de manier hoe ze aankomen:
“Nadine kwam aanvaren in een woest gekleurde korjaal, over woelig water en in een warme regen, terwijl ik vanaf mijn balkon op haar neerkeek. En zoals Nadine een vrouw was een dakje was, zo droeg Jacoba een uitroepteken.”
Nadine is een rustige, sterke en onafhankelijke vrouw. Ondanks haar ontspoorde leven heeft ze een bepaalde trots die kracht uitstraalt. Om het met andere woorden te zeggen: ze laat zich de kaas niet van het brood eten. Jacoba daarentegen stelt zich afhankelijk op, ze laat graag voor zich zorgen door Eddy. Het enige wat ze gemeen hebben is een roerig leven en Eddy daarin als stabiele rots in de branding. Hun kinderen, Hortence en Bas, die vlak na elkaar geboren worden, kunnen het echter heel goed met elkaar vinden. De tijd verstrijkt in de stilte van de Marowijnerivier. Een korte tijd waarin de kinderen in een redelijk stabiele omgeving opgroeien totdat een aantal heftige gebeurtenissen het gezin uiteindelijk opbreekt.
Deze breuk komt niet onverwacht. Hoe idyllisch het leven van Jacoba, Eddy, Nadine en de kinderen ook lijkt, je weet al snel dat dit niet goed kan blijven gaan. Ondanks dat Eddy zich ogenschijnlijk als brave Hendrik over de dames heeft ontfermd. Maar ook Eddy is niet gevoelloos en het huwelijk met Jacoba heeft niet alleen bij haar maar ook bij hem voor teleurstellingen gezorgd.
Suriname
Net als bij Scheurbuik heeft Annette de Vries de lezer kennis laten maken met de cultuur en natuur van Suriname. De aanwezigheid bij magie en mystiek in de kunst van Nadine, het reilen en zeilen van het pension en het wilde leven van Jacoba in Paramaribo. Het verhaal kwam erg goed op gang, maar zakte wat in na de breuk van het gezin. Ook het einde is minder soepel geschreven dan de rest van het verhaal. Misschien miste ik de mystiek van het bijzondere Suriname want de hoofdstukken die zich in Nederland afspeelden vond ik afstandelijker en met minder gevoel van de bladzijdes spatten. Ook na het lezen van Drijfhout had ik hetzelfde gevoel dat ik bij Scheurbuik had: ik zou heel graag eens een bezoek willen brengen aan Suriname. Het is bijzonder hoe De Vries dit land op zo’n wijze in een boek weet te vangen, beeldend en met een treffende schrijfstijl. Drijfhout is een verhaal over identiteit en verlangen naar geborgenheid. Prachtig.
—
Eerder verschenen op boekenz.nl
