Zeeuwse impressies na 1953
[Recensie] In dit boek Een nieuwe tijd blikt Corine Nijenhuis eerst terug op relevante gebeurtenissen voorafgaand aan de watersnoodramp van 1953. De Stormvloedcommissie en het rapport van ingenieur Johan van Veen, dat op 29 januari 1953 verscheen, komen daarbij ter sprake evenals de Deltawerken, die ook in latere hoofdstukken een rol spelen.
In de hoofdstukken waarin de auteur over kleine markante plaatsen vertelt, worden afgewisseld met impressies van vaartochten met een binnenvaartschip dat voor recreatief gebruik is omgebouwd. Zo komen het Haringvliet, Grevelingenmeer, Veerse meer en de Westerschelde in diverse hoofdstukken prachtig naar voren.
Corine Nijenhuis weet bijzonder goed sfeer te tekenen in haar verhalen en neemt de lezer mee naar tamelijk onbekende en vandaag vrij ‘onbelangrijke’ plaatsen. Het zijn echter wel plekken waar zich geschiedenis heeft afgespeeld die op beeldende wijze tot leven wordt gewekt. Zo wordt de lezer meegenomen naar het kleine dorpje Capelle dat vrijwel werd weggevaagd door het water en waar het kerkhof herinnert aan de vroegere bewoners. Het water kwam “als een zilveren band van bijna een meter hoog, met het geluid van een hagelbui”.
Oordeel
Indrukwekkend maar ook vervreemdend is de religieuze benadering die in het hoofdstuk Het geloof van mevrouw Okker naar voren komt. Een typerend citaat: “Maar als we daarop zien moeten we zeggen: Het is geen wonder, dat die watersnood in een stuk van Nederland kwam. Want dat is zo rechtvaardig verdiend. Het is een wonder dat die watersnood heel Nederland niet heeft weggevaagd van de aardbodem, want dat zou recht geweest zijn. We hebben het immers verzondigd. Ook de kerk van Nederland heeft het verzondigd, Ook Gods volk heeft het verzondigd” (p. 84 – 85). Mensen waren dan ook niet opstandig tegenover God maar aanvaardden het als zijn oordeel.
Het boek Een nieuwe tijd beschrijft geen algemene maatschappelijke, culturele, politieke en religieuze ontwikkelingen in Zeeland na 1953 maar staat uitvoerig stil bij een aantal min of meer vergeten plekken die ‘voor de ramp’ – zoals de Zeeuwen zeggen, levendig waren omdat er mensen woonden en werkten. Andere keuzen waren natuurlijk mogelijk geweest en die hadden ook tot mooie verhalen kunnen leiden maar déze plaatsen staan wel symbool voor vele andere die er vandaag niet of tenminste heel anders nog zijn.
Zeer beeldend is de beschrijving van het haventje van Viane waar een scheepssloper werkte tot de komst van de Oosterscheldekering hier een eind aan maakte. Ook de scheepswerf bij het dorpje Paal komt helemaal tot leven in de wijze waarop Corine daar over vertelt.
Prachtig is het opgetekende gesprek in het Watersnoodmuseum in 2008 tussen een opa en zijn kleindochter. Nadat hij er al die jaren niet of nauwelijks over had gesproken, deelde hij nu zijn herinneringen en ‘haar grootste medelijden betreft zijn zwijgen’ gedurende zo’n lange tijd.
Het boek Een nieuwe tijd ademt de sfeer van het verleden, van mensen die ‘de ramp’ hebben meegemaakt en wier leven sindsdien – totaal – veranderde. Er is een ondertoon van heimwee naar een tijd die onherroepelijk voorbij is. Dat is natuurlijk overal in Nederland het geval maar dit is in Zeeland toch wel nadrukkelijker te merken. Niet alles werd later herbouwd, de Deltawerken en andere werkzaamheden aan de dijken hebben onomkeerbare veranderingen in het landschap én bij de mensen teweeg gebracht.
Corine Nijenhuis schreef diverse romans waaronder de historische roman ‘Waddenwolf’. Haar moeder woonde in St. Laurens bij Middelburg.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
