Sandalen dragen, zelfs ongegeneerd met sokken erin, is heerlijk
Recensie van Jan-Willem Wits: Eerste hulp bij kloosterbezoek
De schrijver
Jan-Willem Wits (1968) is communicatieadviseur en werkte zowel binnen de Rooms-Katholieke Kerk als in het bedrijfsleven. Hij studeerde theologie en is sindsdien verliefd geraakt op het kloosterleven. Aangezien gastenhuizen van kloosters veelal bevolkt worden door zwervende protestanten is hij voor hen de perfecte gids: Wits is van protestantse huize.
Thematiek
Een gids voor de onervaren kloosterbezoeker: zo’n boek moest er wel een keer komen. Terecht merkt het boek op dat gastenhuizen van kloosters vandaag de dag lang van te voren volgeboekt zijn. Die vele gasten weten echter vaak maar heel weinig van de tradities en de gebruiken waarin je in kloosters ondergedompeld wordt. Soms tref je als dolende gast in het gastenhuis dan zo’n ervaren rot in het retraite-vak, die weet waar alles staat, hoe alles ‘moet’ en hoe het zit met die gekke gebruiken. Zo’n ervaren rot is Jan-Willem Wits en hij heeft zijn kennis maar eens opgeschreven. Een volkomen nuttig en handzaam boekje voor wie in een katholiek klooster van toeten nog blazen weet.
Wits heeft zijn boekje goed doordacht. Alles wat je maar wilt weten staat er in. Hij biedt onder andere de uitleg van vreemde termen, een ‘wie is wie’ in het klooster, de geschiedenis van de kloosterordes, een korte toelichting op de regel van Benedictus, hij legt uit wat monniken zo de hele dag doen (en waarom) en hoe het zit met hun kleding. Al met al wil het boek zo ook een hoop genante en veel te veel gestelde vragen wegnemen waar die arme kloosterlingen vaak mee te maken krijgen. Uiteraard bevat het boekje ook een overzicht van de belangrijkste kloosters in Nederland en België waar je als gast welkom bent.
Opvallend kenmerk
Het boek maakt duidelijk dat er kloosterordes in alle soorten en maten zijn. Toch gaat de aandacht van dit boek vrij sterk specifiek uit naar de Benedictijner orde. Dat kun je een eenzijdigheid noemen, maar misschien klopt het dat juist de ordes die de regel van Benedictus volgen (dat geldt behalve voor de Benedictijnen ook voor de Trappisten) vandaag de dag veel aantrekkingskracht hebben.
Sandalen met sokken
Wits schrijft erg soepel. Ook heeft hij oog voor de grappige kanten van de ontmoetingen tussen de monastieke gewoontes en de hedendaagse cultuur. Eén van de dingen die bezoekers vaak opvallen is dat monniken graag sandalen dragen, zelfs ongegeneerd met sokken erin (en inderdaad: hoe heerlijk is dat!). Wits gruwt ervan, maar is toch toegeeflijk op dit punt: “Als je dol bent op sandalen maar die om begrijpelijke redenen buiten het klooster nooit durft te dragen – grijp je kans!”
Reden om dit boek niet te lezen
Wel, als je nooit in kloosters komt of juist al genoeg kloosterervaring hebt hoef je dit boek natuurlijk niet aan te schaffen. Verder mis ik wel een beetje spirituele diepgang. Het boek is heel informatief en, eerlijk is eerlijk, besteedt bijvoorbeeld wel degelijk aandacht aan de Benedictijnse spiritualiteit. Maar het blijft naar mijn smaak iets te praktisch en informatief. Als gids voor beginnende kloosterbezoekers had het boek best wat meer spirituele begeleiding aan zinzoekers kunnen bieden. Wat doe je als de verveling toeslaat in de stilte? Hoe luister je naar wat je ziel te zeggen heeft in die afkickkliniek van dagelijkse prikkels? Bidden, hoe leer je dat? Zo had dit boek ook nog een ‘woestijnvaders voor dummies’ kunnen worden.
Reden om dit boek wel te lezen
Het is al met al het perfecte boekje om in je tas te stoppen als je je schuchtere eerste stappen in een klooster wilt gaan zetten. Wits is een uitstekende gids. Hij vertelt je de dingen die je in eerste instantie wilt en moet weten, zowel praktisch als historisch en zowel informatief als spiritueel.
—
Eerder verschenen in de Trouw