Trage surfthriller zit overvol met details
[Recensie] Escapades is de titel van de debuutthriller van Steffen Elgersma (1970). Escapade betekent ‘onbezonnen daad’ of ‘ontsnapping’ en dat dekt de lading van het boek. De thriller wordt geafficheerd als ‘een Nederandse surfroman’ en inderdaad is surfen een rode draad in het verhaal. Meteen al in het eerste hoofdstuk staat: “Op mijn plank zigzaggend over de golven, kan de wereld mij letterlijk gestolen worden. De zee is mijn escaperoom, waarin ik kan ontsnappen aan de dagelijkse sleur. Zonder water om mij heen, lijkt mijn bloed te stollen,” denkt surfliefhebber Jasper Hatrecht.
Het knaagt aan hem dat zijn grote surfvriend Otto Flinzen tijdens het surfen plotseling verdwenen is. Zijn lichaam werd nooit gevonden. Hij mist Otto voor wie surfen een verkapte manier van mediteren was. Otto hield bovendien van Nietzsche en was een complotdenker.
Otto verdwijnt
Het ging echter de verkeerde kant op met Otto. Hij raakte in de drugshandel verzeild, snoof coke, voorzag iedereen in surfclub Surfers Paradise desgewenst van het witte spul. Hij werd overmoediger, was betrokken bij een ripdeal en werd op heterdaad betrapt met coke in zijn bezit. Eva, zijn vriendin, maar ook de vrouw waar Jasper een oogje op had, zag hem verder afglijden, verbrak uiteindelijk de relatie met Otto. Ook de vriendschap tussen Jasper en Otto hield ineens op. En dan is Otto verdwenen.
Dan ontvangt Jasper een ansichtkaart uit Australië met een versluierde boodschap. Samen met Eva gaat Jasper in Australië op zoek naar Otto. Ze komen in een rollercoaster van gebeurtenissen terecht en de ontknoping is echt de grote verrassing van dit verhaal. De belangrijkste thema’s in het verhaal zijn loyaliteit en machtsstrijd.
Verspringende tijd
In de eerste helft van het verhaal laat Elgersma de tijd verspringen: van het heden naar het verleden. Daardoor krijg je zicht op wat er speelde tussen de hoofdpersonages en heeft de auteur de gelegenheid de intrige goed neer te zetten.
Het verhaal wordt vanuit het ik-perspectief van het hoofdpersonage Jasper beschreven. Daardoor word je deelgenoot van zijn ontwikkeling, zijn denken, zijn gevoelens, zijn analyses. De andere personages blijven wat vlak: vader Flinzen is de politicus die ten koste van alles hogerop wil, Otto blijft mysterieus. Eva is een vrouw met de nodige verrassingen. Uiteindelijk blijkt waar ze echt voor staat. De tweede helft van het verhaal wordt chronologisch verteld.
Het kan scherper
Het is jammer dat het verhaal wat traag op gang komt en aanvankelijk niet spannend is. Teveel bijvoeglijke naamwoorden te gedetailleerde beschrijvingen die niets toevoegen. In de tweede helft is er duidelijk sprake van versnelling en tegen het eind kun je het boek niet meer wegleggen en wordt het echt een ‘thriller.’ Elgersma zorgt er wel voor dat alle lijntjes samenkomen en dat het verhaal dus consistent is. Maar het had wel wat compacter en flitsender gekund.
Gekruid
Wel weet de auteur het verhaal te kruiden met een aantal ingrediënten. Allereerst zijn het de surftermen, zoals de wipeout (de onverwachte val van het surfboard) en de pop-up (de snelle manier om op de plank te gaan staan) en de verbindingen met het verhaal. Dan zijn er de popsongs die Elgersma inhoudelijk verbindt aan het verhaal (“Noten zijn spetters die om de oren vliegen”), verwijzingen naar het complotdenken (de moord op John F. Kennedy, de twijfels over de landing op de maan; “NASA betekent in het Hebreeuws ‘bedrog’”.) Vooral in het begin wordt Nietzsche geciteerd. “Volgens Nietzsche was er geen objectieve waarheid. Alles was volgens hem altijd gekleurd.” Zo’n citaat komt terloops voor, maar het zegt iets over de intrige van het verhaal. En dan zijn er de plekken in Australië waar Eva en Jasper langskomen. Ze kloppen allemaal en maken het verhaal authentiek.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
