Sprookjes als filosofie-vehikel
Boeken met een originele invalshoek zijn zeldzaam. Dit “Feeën en Filosofen” waagt een serieuze poging via sprookjes filosofische inzichten te verschaffen. Dat gebeurt door vragen te stellen bij de sprookjes, de antwoorden te duiden, en aldus tot een dieper inzicht te komen. De aanpak van dit boek is (kinderen) te stimuleren op zoek te gaan naar die diepere laag.
Het boek is letterlijk en figuurlijk berekend op zwaar gebruik. Stuiterbestendige omslag, A4 formaat, sterk papier, heldere tekeningen met nog helderdere teksten, en als belangrijkste voor de schatgraver: verdiepende inzichten.
In het boek 11 bekende sprookjes, zoals Hans en Grietje, Assepoester en de Wolf en de 7 geitjes. Elk sprookje wordt in het kort verteld, met daarbij een prachtig tot de verbeelding sprekende tekening van Gewout Esselink. Vervolgens wordt gekeken waar het sprookje over gaat en dan – het belangrijkste – komen de dieper liggende vragen langs. Vragen die de lezer dwingen mee te denken over de afloop van het sprookje, en dóór te denken over wat er precies gebeurde, en hoe het ook zou kunnen aflopen als er andere factoren meespeelden.
Eén voorbeeld past net in deze recensie: ‘Doornroosje’.
Voor de zonderling die dat sprookje niet kent: Een koning en koningin wilden dolgraag een kindje, maar dat lukte niet. Totdat een kikker de koningin adviseerde te gaan baden in de paleistuinvijver. Dat deed ze en yes, er kwam een kindje. De koning was zo blij dat hij een enorm banket organiseerde, en alle feeën in de omgeving werden uitgenodigd. Probleempje: er waren dertien feeën, maar slechts twaalf borden om van te eten, dus zei de koning zuchtend: “Dan nodigen we maar 12 feeën uit.’
Ai, grove fout
Ai, grove fout. De gepasseerde 13e fee was woedend en zorgde ervoor dat Doornroosje werd geprikt door het spinnewiel en daardoor honderd jaar in slaap viel.
Tot zover het sprookje. Na de zielige afloop komt in het boek de vraag: “En nu jij: Wat had de koning moeten doen?”
Op een aparte pagina komt daarna een gedachte-experiment, beginnend met de vraag: “Had de koning andere dingen kunnen doen?”
Hier kunnen kinderen lekker op los gaan. Je kunt bijvoorbeeld voor je verjaardag gewoon geen feeën uitnodigen. Of een extra bord laten maken, of … vul maar in.
De jonge lezer wordt uitgenodigd om voor dit sprookje andere eindes te verzinnen, en zo spelenderwijs te filosoferen over actie en reactie, en menselijke emoties.
Alle sprookjes in dit boek worden op die manier doorgelicht. De lezer mag peinzen over wat de sprookjes eigenlijk betekenen, wat leidt tot geestverruimende inzichten. En ja, filosoferen daarover wordt ook aangemoedigd.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow.
Ook verschenen op NicoVoskamp en TikTok
