Luchtig broodje
[Recensie] Adriaan Kuijper heeft Franse taal- en letterkunde gestudeerd. Als reclameschrijver staat hij hoog in de pikorde, hij heeft diverse prijzen gewonnen met zijn pakkende teksten. In 2018 debuteerde hij met Anno. Genadebrood is zijn tweede roman.
Veel pech en nog meer geluk
Genadebrood is gebaseerd op ware gebeurtenissen. Normaal gesproken behoeft dat niet veel nadruk. Gezien de bijna onwaarschijnlijke hoeveelheid pech en geluk die hoofdpersoon Adriaan Kuyper overkomt is dat wel bijzonder, in die zin dat je je afvraagt in hoeverre van die ware gebeurtenissen is afgeweken.
Adriaan groeit op in moeilijke omstandigheden. Hij moet al snel erop uit om de kost te verdienen voor het gezin. Aanvankelijk is dat als leerling bij een fietsenmaker. Daarna is hij bakkersknecht. Geen prettige werkgever, maar hij steekt er wel wat van op en dat komt later goed van pas.
Dan breekt de Tweede Wereldoorlog uit. Het duurt een paar jaar, maar dan ontkomt hij er niet aan: hij moet zich melden bij de Arbeitseinsatz. De treinreis begint monter in de sfeer van een vakantiereisje. De jonge knapen hebben geen idee van wat hen te wachten staat. Dat slaat al snel om en zodra de kans zich voordoet, gaat Adriaan ervandoor. Hij heeft onwaarschijnlijk veel geluk en weet de oorlog op een relatief comfortabele manier te overleven. Wat hij dan nog niet weet is dat zijn zwaarste gevecht nog zal volgen.
Wisselvallig
Als je meegaat in het verhaal en de flinke portie geluk voor lief neemt, dan heb je met Genadebrood een prettig boek in handen. Al te kritisch moet je echter niet zijn. De toon en stijl heeft meer weg van een spannend jongensboek dan van een roman waarin de hoofdpersoon allerlei gevaren het hoofd weet te bieden. Niet heel erg, wel opvallend.
Wat wel storend is zijn de taalfouten die her en der voorkomen. “Blosend”, en in het Duits “Verdammt nog mal” en “Einen Moment bitte”. Onnodig en vrij gemakkelijk te vermijden. Tijdens zijn vlucht in Duitsland voert hij uitgebreid gesprekken in het Duits terwijl hij die taal pas later mondeling en nog veel later ook schriftelijk machtig wordt. Vreemd.
Ook een zin als “De eerstvolgende keer dat het geluk aan Adriaans deur klopte was het de Wehrmacht” zorgt voor enige verbazing. Wat een geluk als je vervolgens naar Duitsland wordt afgevoerd. Gelukkig zijn er ook mooie zinnen en observaties: “Hij was geen lezer. Boeken beschouwde hij als een ingedroogde versie van het leven, zoals soep uit een zakje.”
Genadebrood is zeker geen onaardig boek. De stijl had minder jongensachtig gekund, zeker in de jaren waarin Adriaan volwassen is. Neem je de andere onvolkomenheden voor lief dan kun je je hiermee best even vermaken.
—
Eerder verschenen op jk leest
