Verdienste dat de auteur haar lezers doet nadenken over hoe we omgaan met sociale media
[Recensie] In deze roman leren we Ruth kennen. Ze woont in een klein dorpje op het platteland waar ze na de dood van haar man alleen is blijven wonen. Haar kinderen zijn volwassen en het huis uit. Haar jongste zoon uitgezonderd. Tussendoor zorgt ze nog voor haar zwangere stiefdochter. Alhoewel Ruth een heleboel vrienden heeft, zowel online als daarbuiten is ze graag op zichzelf. Ze is alleen maar bijlange na niet eenzaam.
Overspel
Haar rustige leven verandert wanneer de eerste berichten in haar Messenger app verschijnen. Eerst negeert ze de berichten over het overspel van haar overleden man maar van langsom meer maken ze haar nieuwsgierig. De schrijver schijnt wel héél erg veel van haar te weten. Wat een kleine rimpeling lijkt in een gewone dag escaleert al snel tot een warreling van emoties. Komen de berichten in het begin enkel bij haar, stilaan deint het uit. Haar vriendinnen krijgen ze, later haar kennissen en zelfs haar kinderen krijgen de bagger toegestuurd. De tekst wordt ook steeds grover, vulgairder en ze kwetsen hoe langer hoe meer. Ze begrijpt niet wie het doet of waarom en dat maakt haar heel wantrouwend tegenover haar omgeving. Stilaan verliest ze de zekerheid in wie ze wel of niet kan geloven. Ze geraakt helemaal ontredderd en ze laveert tussen gelatenheid en woede. Is het haar eigen schuld? Vinden de anderen dat? Wordt ze daarom ook op de berichten aangesproken, en niet steeds begripvol? In die mate dat haar autonomie wordt bedreigd omdat mensen vinden dat ze maar naar haar appartementje in Wenen moet verhuizen en niet alleen moet blijven.
Schuldgevoelens
Ze heeft nog andere zorgen. Haar jongste zoon Benni wordt gekweld door schuldgevoelens over het skiongeluk van zijn vader. Hij is er voor in therapie maar ze weet niet of het helpt. Haar stiefdochter Sophie komt vaak logeren met haar dochtertje Molly nu haar zwangerschap op het einde loopt en Ruth probeert haar te helpen waar ze kan. Ook de maîtresse van haar overleden echtgenoot is een groot vraagteken. Moet ze zoeken wie dat was? En dan? Een bezoek brengen als ze haar vindt? Een dilemma is het op zijn minst. Dan zijn er nog de talrijke buren en makelaars die niet liever zouden willen dan dat ze het huis verkoopt zodat het houten huis kan vervangen worden door iets mooiers. Het geld zou ze kunnen gebruiken maar de herinneringen houden haar daar vast. Bovendien heeft ze ook nog haar job, ze schrijft televisiescenario’s, dat veel van haar eist. Het is moeilijk om alle ballen tegelijkertijd in de lucht te houden. Wanneer ze een af en aan relatie begint met de therapeut van haar zoon lijkt het allemaal wat in de plooi te zullen vallen. Maar is dat wel zo?
Flashbacks
Het verhaal speelt in de ik-vorm en grijpt regelmatig terug naar flash-backs waardoor er een vollediger beeld ontstaat van haar huwelijk, haar familie en vrienden. Doris Knecht heeft in een boeiende vertelstijl een beangstigend actuele roman geschreven over online stalking en wat dat teweeg kan brengen. Ze schrijft geen ingewikkelde zinnen maar haar stijl doet echter geen afbreuk aan het sociale probleem van online stalking. De situaties zijn herkenbaar want het kan iedereen gebeuren. Feitelijk zijn we allemaal gevoelig voor anonieme berichten en we weten ondertussen hoe ver dit kan gaan en met welke tragische gevolgen. Ook bij sterke en zelfbewuste zelfstandige mensen, met vrienden en doodnormale gezinnen, kunnen anonieme berichten enorme gevolgen hebben. Frustrerend om te lezen hoe gemakkelijk daders wegkomen met hun smerigheid en hoe gemakkelijk het is om te herbeginnen met een nieuw slachtoffer.
Slachtoffer
Deze roman stond in Duitsland wekenlang op de lijst van best verkochte boeken. Het boek raakt dan ook een hele reeks thema’s aan. De zoektocht naar een leefbaar evenwicht tussen werk en privé, het aangaan van een nieuwe relatie, bewust ongehuwd moeder zijn, feminisme, privacy op sociale media en conservatief gedrag. Ze heeft niet elk van die thema’s diep aangeraakt, het blijft naar mijn gevoel wat aan de oppervlakte en dat is een beetje jammer. Wat wel mooi is uitgewerkt is de vraag hoe een slachtoffer zich gedraagt of kan gedragen. Als lezer leef je wel in zoverre mee met Ruth en wordt je nieuwsgierig naar de dader. Misschien is deze psychologische roman een beetje aan de vlakke kant, wat de karaktertekeningen betreft, maar hij heeft zeker als verdienste dat de auteur haar lezers doet nadenken over hoe we omgaan met sociale media, wat we toelaten of Facebook, Twitter en Tik-Tok. Zeker nu AI overal zijn intrede doet hoort een gewaarschuwd man/vrouw er twee waard te zijn.
Het is niet zo dat dit boek dat je écht bij je nekvel heeft grijpt, maar is zeker de moeite waard, al was het maar omdat Doris Knecht je doet nadenken over iets dat we ondertussen bijna gedachteloos gebruiken en dat alleen al is een verdienste op zich.
–
Eerder verschenen op Boekensite Gent
