“We vertrouwen de voedingsadditieven niet meer”
[Recensie] Er was al De Dikke Van Dam en Het Nieuwe Moestuinieren. Voor mensen die een deel van hun eten zelf willen verbouwen in hun moestuin en van hun teelthobby genieten. Een dikke pil van ruim 800 pagina’s waarin ruim 900 trefwoorden staan, van aalbes tot zweefvlieg.
Meer dan 5.500 items in het boek hebben voornamelijk betrekking op de praktijk van de moestuin, maar opvallend is dat een groot deel ervan gericht is op voedingswaarde, bereiding en opinies over voedsel, voedselproductie en voeding.
Schrijver Hans van Eekelen legt in de rijk geïllustreerde uitgave van de KNNV de verbinding tussen de praktijkervaring uit zijn eigen tuin en de manieren waarop mensen omgaan met hun voeding. Tot omstreeks het jaar 2000 was er volgens hem sprake van volkstuinen, waarin in de beginjaren vooral massale groenteproductie plaatsvond (er was noodzaak tot bijproductie voor het gezin) en waarin later almaar meer sierteelt plaatsvond (eten was minder schaars). Er kwamen steeds vaker grotere terrassen en meer tuinmeubels naar de tuinen. Na 2000 constateert hij de opleving van wat hij het ‘nieuwe moestuinieren’ noemt, waarin de nadruk voor velen niet meer op recreëren in de tuin ligt. Het accent komt te liggen op de productie van gezonde voeding.
Nieuw moestuinieren
“Pas als we niet meer weten waar doperwten en worteltjes vandaan komen en kinderen alleen nog de weg naar de supermarkt kennen (…) en pas nadat de eerste voedselergernissen tot schandalen uitgroeien, pas dan gaat er een knop om,” schrijft Van Eekelen in zijn inleiding en hij vervolgt:
“We willen weten waar ons voedsel vandaan komt. We willen weten of er gifresten in ons aangeboden eten zijn achtergebleven. We hebben onze twijfels over genetische manipulatie, we hebben oog gekregen voor legbatterijen en opgehokte dieren. We zien BSE, varkenspest, Q-koorts en vogelgriep slachtoffers maken. We vertrouwen de overmatig toegepaste voedingsadditieven niet meer. Wat we ervaren koppelen we aan nadelen van schaalvergroting in de landbouw, die schadelijk zijn voor onze gezondheid.”
Na 2010 vindt volgens hem de doorbraak van het nieuwe moestuinieren plaats, waarin de eigen teelt om gezondheidsredenen een vlucht neemt, als na de financiële crisis ‘het denken in termen van gezondheid en kleinschalige teeltmogelijkheden samenkomen.’ De volkstuin is niet meer het domein van de ouder wordende man, maar van steeds meer mensen, van jong tot oud, van milieuorganisatie tot wijk-, buurt- of schoolinitiatief.
E-nummers
Van Eekelen legt de vinger op de zere plek van de relatie die de mens in onze huidige maatschappij met zijn voeding heeft. Hij vertolkt de stem uit de moderne volkstuin en geeft zijn mening over tal van onderwerpen. Het is toe te juichen dat kinderen van jongs af aan affiniteit krijgen met de praktijk van de productie van voedsel. En als volwassene ben je nooit te oud om te leren. Het is een van de vele positieve antwoorden die je kunt geven op kritische vragen die gaan over de huidige voedselproductie. Als het aan Van Eekelen ligt, neemt iedereen vanaf morgen zijn spa ter hand om aan zijn eigen eten te werken.
Voor wie al een moestuin heeft of er een wil beginnen, is het boek Het nieuwe Moestuinieren een prachtig overzichtelijk werk met veel tips, nieuwe (technische) inzichten en ervaringsverhalen. Voor wie meer over voeding wil weten, is het goed ook nog wat andere meningen dan alleen die van Van Eekelen te observeren. Hier en daar is hij erg kort door de bocht: “In vers voedsel worden aan lycopeen verschillende gezondheidsvoordelen toegekend. Dat geldt dan weer niet als een additief (E-nummer) aan bewerkt voedsel wordt toegevoegd.” Ook haalt hij, als het om E-nummers gaat, een boekje van Gouget aan, waarin op een onwetenschappelijke manier hel en verdoemenis wordt gepredikt over E-nummers. Wil je geen E-nummers? Koop vooral onbewerkte biologische producten, teel je groenten en fruit op (niet vervuilde) grond en gebruik daarbij geen bestrijdingsmiddelen, is het antwoord dat zou kunnen volstaan. Dan kan de moderne moestuinier zonder onnodige bangmakerij ook nog met een gerust hart kiezen uit veilige en gezonde producten uit de supermarkt.
—
Eerder verschenen op VoedingNu.nl
