De imperfectie van het leven
[Recensie] Fernando Aramburu is een Baskische schrijver, essayist en dichter. In 1985 verhuisde hij naar Noordrijn-Westfalen in Duitsland om Spaanse les te geven aan immigrantenkinderen. Sinds 2009 richtte hij zich volledig op het schrijverschap en met succes. Hij heeft met zijn werk meerdere literaire prijzen gewonnen, waaronder de Premio Nacional de Narrativa (Nationale literatuurprijs voor Spaanse auteurs) voor zijn boek Patria (uitgegeven als Vaderland bij uitgeverij Wereldbibliotheek). Patria is door HBO in een serie gegoten en momenteel te zien op HBO MAX.
Rauw en ongefilterd
Het tellen van de dagen is zijn meest recent vertaalde boek. In dit boek maken we kennis met Toni, een vijftiger, gescheiden van Amalia, vader van Nicolas, door hem Nikita genoemd, en met wie hij nauwelijks contact heeft. Hij is docent filosofie op een middelbare school, intens kwaad op de wereld en zo verbitterd dat hij besluit om over precies een jaar een einde aan zijn miserabele leven te maken. Hij besluit om gedurende dit jaar dagelijks notities te maken over zijn leven, zijn gedachten, rauw en ongefilterd op te schrijven.
Aramburu maakt er een indrukwekkende roman van. De hoofdstukken zijn ingedeeld naar de twaalf maanden die Toni zichzelf nog op deze aarde geeft en begint in augustus 2018. Hij weet de toon van het boek direct neer te zetten met de zinnen “Er komt een dag waarop je, hoe hardleers je ook bent, bepaalde dingen begint door te krijgen”, “Op de aanvankelijke verbazing volgde de teleurstelling en sindsdien is het leven eigenlijk één grote vernedering geweest” en “[…] ik mijzelf identificeerde met slakken […] vanwege de manier waarop die beesten zich verplaatsen en vanwege het trage en monotone leven dat ze leiden.” De troosteloosheid, onvrede met de wereld, alles en iedereen, maar met name met zichzelf spatten van de bladzijden. Hij vraagt zich constant af wat hij hier nog op aarde doet, het boek is doorspekt met existentialisme, wat gezien zijn beroep van uitgebluste filosofiedocent nog eens benadrukt wordt. Het is een boek over de grote vraagstukken, zoals: liefde, vriendschap en in het voorbijgaan worden ook de huidige maatschappelijke onderwerpen – klimaat, de macht van de (social) media, de drang naar sensatie, religie, belangrijkheid cultuur en literatuur aan de hand van zijn notities besproken.
Kunstpoot
De notities zorgen ervoor dat de verhaallijn qua tijdsbepaling door elkaar heen kan lopen zonder dat het onnatuurlijk aanvoelt. Toni schrijft wat hij meemaakt, wat weer een trigger is voor gebeurtenissen uit het verleden. Op die manier krijgt de lezer een goed beeld van Toni’s leven. Zijn band met zijn zoon, ex-vrouw, ouders, broer, zijn beste en enige vriend, die hij in zijn gedachten steevast Kunstpoot noemt, omdat hij een van zijn benen verloor ten gevolge van de terroristische aanslag op 11 maart 2004 in Madrid, en nooit bij zijn gegeven naam, zijn ex-vriendin en zijn hond, Pepa.
Aramburu weet met zijn prachtige taalgebruik een hoofdpersoon neer te zetten die onder jouw huid kruipt. Zijn pessimisme slaat over op de lezer, slim versterkt door het gebruik van citaten van als pessimistisch bekend staande filosofen zoals Nietzsche en Schopenhauer (De mens heeft van de aarde een hel voor dieren gemaakt.) Sowieso is zijn stijl indrukwekkend. Zelden een boek gelezen waar de zin, zinloosheid, en toch ook de schoonheid van het leven zo hard binnenkwamen. Boeken als metafoor voor deze schoonheid. Een immense bibliotheek van diverse genres, als zwerfboeken de wereld insturen, omdat hij de boeken niet meer bij hem vindt passen. Zijn leven loopt op het einde. Doorgeven van het moois, dat voor hem zijn betekenis heeft verloren.
Prachtig pessimisme
Het tellen van de dagen is een absolute aanrader als je van boeken houdt met lange zinnen zoals; “De liefde is stressvol en vermoeiend, een beroerde uitvinding van de mens die in het begin aangenaam kriebelt, maar die uiteindelijk breekt als een droge tak”, aangetrokken bent tot het existentialisme, niet schrikt van prachtig pessimisme.
Aramburu heeft met Het tellen van de dagen een verhaal weten neer te zetten, waarin de hoofdpersoon niet sympathiek overkomt, de troosteloosheid van het (doorsnee) leven ervan afspat, zonder dat je het boek aan de kant wil gooien en het nooit meer op zou willen pakken. Een waar kunststuk, maar je moet er wel voor in de stemming zijn.
Net als het leven is ook het boek niet perfect en de imperfectie is dat sommige zaken net iets te vaak worden herhaald.
—
Eerder verschenen op Boeken-cast
