Interview economie: De hangmatbelegger

“Yoran en ik moeten ook constant tegen de drang vechten om actief te beleggen en de beurs te kloppen”

Vergeet het idee dat je onophoudelijk met je aandelenportefeuille moet bezig zijn om winst te maken, aldus Yoran Brondsema en Tim Nijsmans. Begin met passief beleggen en word luierend in je hangmat rijk.

“Nee,” lachen ze allebei wanneer ik hen vraag of ze staatsbons hebben gekocht, “niet dat ze slecht zijn, maar wij geloven in de kracht van bedrijven, innovatie en vooruitgang, en dan ben je beter bij aandelen.”

Of bij ETF’s, Exchange Traded Funds, fondsen die op lange termijn tussen de 5 en de 8% rendement opleveren per jaar, en daar komen eventuele dividenden nog eens bovenop. Over die ETF’s en waarom ze er al jaren in beleggen, schreven Yoran Brondsema en Tim Nijsmans het boek De hangmatbelegger, een titel die het geheim van beleggen in ETF’s in feite al meteen duidelijk maakt. Je koopt ze en denkt er daarna best niet al te vaak meer aan. “Laat het los,” zoals Nijsmans deze vorm van passief beleggen samenvat.

ETF’s zijn beursgenoteerde fondsen. In tegenstelling tot klassieke fondsen koop je die dus niet bij de bank, maar wel bij een broker. Het grote verschil tussen de twee is wat erin zit. In een fonds zitten verschillende beleggingen, zoals aandelen, obligaties, grondstoffen of goud. Een ETF volgt een index, zoals de BEL20 bijvoorbeeld, waar de aandelen van de twintig meest gekapitaliseerde bedrijven van de Belgische beurs in zitten. In Nederland heb je de AEX, in de VS de S&P500 en er zijn ook wereldwijde ETF’s. Wanneer je een ETF koopt, koop je dus in feite een heel klein stukje van elk van de bedrijven die in de index zitten. Het geheim is dus diversificatie in de breedte en de spreiding van je risico. Je gaat niet op zoek naar de naald in de hooiberg, je koopt meteen die hele berg.

“Ik heb vijftien jaar als fondsbeheerder gewerkt bij een private bank,” legt Nijsmans zijn kennismakking met ETF’s uit, “In 2010 lanceerden we een aandelenfonds. ETF’s bestonden toen al, maar ze waren veel minder bekend dan vandaag. Ik wou weten met hoeveel procent we de markt gingen kloppen, dus kocht ik op dat moment ook een ETF. Na een jaar vergeleek ik de twee en bleek de ETF het beter gedaan te hebben dan ons fonds. Wat zegt de klassieke bankier dan? Een jaar, dat is te kort om te oordelen. Kijk over vier jaar nog eens, dan zul je iets heel anders zien. We zijn intussen dertien jaar later en het verschil is 60% in het voordeel van de ETF.” Passief beleggen in een fonds dat de index volgt was duidelijk rendabeler dan in een actief fonds dat beheerd werd door de bank. Nijsmans hield daarop de eer aan zichzelf en nam ontslag. Hij werd docent Private Banking aan de Gentse Arteveldehogeschool en richtte Vermogensgids op, het kanaal waarlangs hij private beleggers in de richting van ETF’s stuurt.

Ingenieur
Het traject van Brondsema kende een heel ander verloop. Hij is een ingenieur die vooral bezig was met technologiestart-ups en het beu was dat zijn spaargeld opgegeten werd door de inflatie. Dus begon hij aandelen te kopen en maakt de klassieke beginnersfouten. “Een aandeel kopen van een bedrijf omdat je er producten van gebruikt is echt geen goed idee,” geeft hij het voorbeeld. Zes jaar geleden ontdekte hij ETF’s. Hoe meer hij erover las, hoe overtuigder hij werd, en in 2019 zette hij samen met een aantal anderen de Curvo-app op. “Ons doel is jongeren wegwijs maken in de wereld van het passief beleggen,” zegt hij. “De meeste literatuur over EFT’s is Amerikaans. Dat is leuk om de theorie te leren kennen, maar de details, zoals de manier om de juiste broker te kiezen en welke kosten en belastingen je zal moeten betalen zijn natuurlijk wel lokaal. Het is eenvoudig, maar niet super makkelijk.”

Naast kennis heeft passief beleggen in ETF’s ook heel wat met psychologie te maken, aldus Nijsmans: “Het is een kwestie van je instincten en emoties beheersen. Je moet het niet beter proberen doen dan de markt. De meest gestelde vragen die ik bij Vermogensgids krijg zijn: wanneer moet ik beleggen en wat is op dit moment de beste ETF? Typische vragen voor actieve beleggers. Je moet het geleidelijk doen en het beste moment kiezen is onmogelijk, antwoord ik dan. Ik moet er hen de hele tijd op wijzen dat ze stil moeten zitten en niet te veel kosten moeten maken door de hele tijd te kopen en de verkopen. Voor aandelen is dat anders. Die moet je in het oog houden. Wie tijdens de financiële crisis zijn Fortissen en Dexia’s bijhield, zat nadien met een lege portefeuille. In een ETF worden die kleiner en kleiner, waarna ze gewoon uit de index verdwijnen en automatisch verkocht worden. Een ETF doet dus het omgekeerde van een belegger. Die houdt zijn verliezers bij en verkoopt zijn winnaars, want met die verliezers komt het ooit nog wel eens goed, denkt hij. Misschien wel ja, maar misschien ook niet.”

Het idee dat passief beleggen en een tuk doen in je hangmat beter werkt dan actief je beleggingen beheren gaat toch tegen alle intuïtie in?

Nijsmans: “Precies, Yoran en ik moeten ook constant tegen de drang vechten om actief te beleggen en de beurs te kloppen. Een van de redenen waarom actief minder rendabel is, zijn de kosten. Banken vragen ongeveer 2% om je geld te beheren. Een ETF vraagt 0,15 tot 0,20%. Als professionele belegger start je dus al met een achterstand van 1,8%. Daar komt nog bij dat de reglementering in de financiële wereld gigantisch is geworden, waardoor je als professionele belegger niet zomaar alles mag doen wat je wil. En dan het meest frappante van alles: als je daar in de bank in groep zit tussen alle andere professionele beleggers, met diploma’s, kennis en ervaring, ben je niet objectief wanneer er beslist moet worden welke producten gevolgd zullen worden. Daar spelen opeens andere zaken dan rationele argumenten, zoals buikgevoel, ego en vooroordeel. Ik heb vijftien jaar in dergelijke comitées gezeten en ik zag er dezelfde fouten als bij particuliere beleggers, zoals het probleem om verlies te nemen, denken dat populaire aandelen van goeie bedrijven zijn, trends achterna lopen en teveel transacties doen. Beleggen zou net zo interessant moeten zijn als naar drogende verf kijken, zei ooit iemand, en laat dat nu net zijn wat de gemiddelde persoon niet wil. Die wil actie. Vandaar dat ik vaak te horen krijg dat wat ik voorstel toch maar saai is. Als je toch actief wil bezig zijn, kies dan voor twee portefeuilles, een kleine waarmee je wat kan spelen, en een grote waarmee je voor zekerheid gaat en dus passief belegt.”

Maar ik heb zo’n goede relatie met mijn bankier, zeggen mensen dan.

Nijsmans: “De reden daarvoor is alweer psychologisch. Zo’n bankier ontdoet de belegger van zijn verantwoordelijkheid. Mensen willen iemand die de beslissingen voor hen neemt. Bij ETF’s is dat anders. Als je die koopt is dat jouw verantwoordelijkheid. En dat is soms moeilijk.”

ETF’s volgen de beursindex, maar soms daalt de beurs toch?

Nijsmans: “Op korte termijn kan ze dalen, maar dan moet je gewoon wachten. Want op lange termijn stijgt ze. We hebben een paar wereldoorlogen, depressies en pandemieën meegemaakt, en toch is er sinds het ontstaan van de moderne beurs eind negentiende eeuw een duidelijke groei zichtbaar.”

Stel dat ik met 10.000 euro naar jullie toekom. Welke raad krijg ik dan?

Nijsmans: “Niet iedere belegger is hetzelfde. Er zijn profielen, waar banken trouwens ook mee werken. Het eerste wat ik dus doe is proberen inschatten hoe je tegenover risico staat. Stel dat je volgend jaar nog 6000 euro overhebt, gooi je dan de handdoek in de ring of ga je door? Dan weet ik of je eerder iemand bent voor aandelen-ETF’s of obligatie-ETF’s, die minder risicovol zijn, maar over het algemeen ook minder rendabel. Daarna volgt een verdere uitdieping van je profiel. Wil je wereldwijd beleggen, zie je iets in goud-ETF’s of in vastgoed-ETF’s, of trek je graag ieder jaar een couponnetje? Het kan allemaal.”

Is goud in feite wel een goede belegging?

Brondsema: “Tim staat er positiever tegenover, maar ik zou het niemand aanraden. Het probleem met goud is dat het geen waarde creëert. Een aandeel levert dividenden op. Een kilo goud is over tien jaar nog steeds diezelfde kilo goud. Vandaar dat de lange-termijnrendementen van goud amper boven de inflatie uitkomen. Zo’n 0,6% dus, terwijl dit voor aandelen boven de 6% ligt.”

Nijsmans: “Zie het als koopkrachtbescherming en als een soort verzekering. Als alles misloopt, stijgt de prijs van goud enorm. Ga trouwens voor een fysieke goud-ETF, waarbij het goud echt ergens in een kluis ligt, en niet voor een synthetische goud-ETF waarbij het goud alleen op papier bestaat.”

En wat met vastgoed? Kies je niet beter voor echt vastgoed dan voor een vastgoed-ETF?

Nijsmans: “Op zich is er niets mis met in fysiek vastgoed investeren en het verhuren. Alleen is er de voorbije twee jaar iets vreemds gebeurd. De prijzen van vastgoed zijn niet gezakt, terwijl die van vastgoedaandelen, van bedrijven die vastgoed beheren en verhuren dus en die huur uitkeren als dividend, rond de 35% zijn gedaald. Maar de huur is natuurlijk niet gedaald, waardoor het rendement uiteindelijk hoger uitkomt en nu rond de 5% netto ligt. Ik denk niet dat er veel verhuurders van vastgoed zijn die op een dergelijk rendement uitkomen. Normaal ligt dat tussen de 2 en 3%. En zeg nu niet dat de waarde van je vastgoed doorheen de tijd stijgt, want dat geldt ook voor die van het vastgoed dat in een ETF zit. Maar je moet wel tegen schommelingen op de beurs kunnen natuurlijk. De waarde verandert constant, terwijl de meeste mensen die in vastgoed beleggen net stabiliteit willen.”

Brondsema: “En vergeet de praktische kant niet. Als je een appartement verhuurt moet je huurders vinden, en het mogen geen wanbetalers zijn. Als er iets kapot gaat, moet je er naartoe, wat je alweer tijd en moeite kost. Zo’n ETF vergt helemaal niets. En er is natuurlijk ook de spreiding. Als je een appartement koopt om te verhuren, leg je al je eieren in dezelfde mand, terwijl verstandig beleggen net gaat over het spreiden van je risico’s.”

Zijn er ook duurzame ETF’s?

Brondsema: “Er zijn heel wat ESG-ETF’s, wat staat voor Environmental, Social, Governance. Men gaat daarbij kijken naar de impact op de omgeving en de samenleving en naar het democratisch gehalte van het bestuur. Het probleem met dergelijke ETF’s is dat duurzaamheid heel subjectief is. Voor de een kan Delhaize erin, maar voor de ander niet. Vandaar dat er verschillende indexen zijn. En ook greenwashing is soms een probleem. Sommige ratingbureaus geven Total bijvoorbeeld een hoge duurzaamheidsscore omdat het bedrijf investeert in duurzame technologieën. Maar het blijft natuurlijk een oliebedrijf. Bij Curvo sluiten we alle bedrijven uit die destructief zijn voor de planeet, waardoor tussen de 10 en 15% niet vertegenwoordigd is. Delhaize dus wel, maar geen wapenindustrie.”

Moet je dan ook tevreden zijn met een iets lager rendement?

Nijsmans: “Dat een duurzaam fonds minder zou opbrengen dan een niet-duurzaam is nog nooit bewezen. Soms kloppen de duurzame de andere, meestal in de jaren dat de beurs het goed doet. Die duurzame fondsen investeren immers toekomstgericht, waarna de markt denkt dat er in de toekomst meer winst gemaakt zal worden. Vorig jaar was een dubbele tegenslag voor de duurzame aandelen. De rente is gestegen, waardoor projecten in de verre toekomst opeens een stuk duurder dreigen te worden. En dan was er de oorlog natuurlijk en als gevolg daarvan de energiecrisis. Beleggers die niet belegd hadden in de wapen-, olie- of gasindustrie hadden daardoor een relatief nadeel. Maar dat betekent natuurlijk niets, want rendementen uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst, zoals iedere bankier je zal vertellen.”

—

Eerder verschenen in De Morgen