Moeizame verhoudingen
Hadassa Hirschfeld was van 1987 tot 2007 adjunct-directeur van het CIDI. Ze is historica en studeerde af op het onderwerp ‘ontkenning van de Holocaust’. Zij schreef in Kernpunten van het Israelisch-Palestijns conflict een overzichtelijke geschiedenis van de spanningen en de strijd tussen deze twee volkeren. De eerste druk van dit boek verscheen in 2011, de tweede druk in 2023.
Haar sympathie ligt bij het Joodse volk en dat is ook logisch vanuit haar betrokkenheid. CIDI staat immers voor Centrum Informatie en Documentatie Israel. Deze organisatie probeert wel tot een objectiever oordeel over gebeurtenissen toen en nu te komen dan de groep Christenen voor Israel die zoals de naam al aangeeft onvoorwaardelijk partij voor Israel kiest.
Zo is het opvallend dat in dit boek geen bijbelse legitimatie voor het land Israel voorkomt. De beschrijving start bij de opkomst van het zionisme in de 19e eeuw.
Geschiedenis
Wie zoekt naar een overzichtelijke en toch gedetailleerde geschiedenis vindt in dit boek een goede gids. Het is een handzaam en toch uitgebreid overzicht van alle ontwikkelingen.
Theodor Herzl geeft in 1897 de aanzet tot het stichten van een Joodse staat. De Balfour verklaring van 1917, een brief van de Engelse minister Balfour, speelt nog steeds een belangrijke rol met daarin deze woorden: ‘de vestiging in Palestina van een nationaal tehuis voor het Joodse volk’(p. 17).
Reeds voor de Tweede Wereldoorlog zijn er tal van voorstellen om het land tussen Joden en Palestijnen te verdelen. 14 mei 1948 is de staat Israel met de onafhankelijkheidsverklaring van Ben Goerion een feit. Daarin zoekt men ook contact met de buurstaten én als gevolg hiervan raken veel Palestijnen op drift.
Twee kanten
Het aantal vredesbesprekingen en bemiddelingspogingen is bijna niet te overzien als je dit boek leest. Soms met enig maar meestal niet met blijvend succes. De belangen van beide volkeren zijn té verschillend, de posities staan té veel op gespannen voet met elkaar en het wederzijds onbegrip is té groot om er samen uit te komen.
Wat in dit boek ook naar voren komt, is het feit dat de Joodse politiek in de loop der jaren rechtser en radicaler wordt. Zo wordt in 2018 een wet aangenomen waarin Israel de natiestaat van het Joodse volk wordt genoemd.
Hadassa Hirschfeld wil ook de Palestijnse kant belichten en heeft oog voor die kant van het probleem al kun je hier en daar aan haar formuleringen en accenten merken dat haar sympathie naar het Joodse volk uitgaat en dat het optreden van de Palestijnen kritischer wordt beschreven. Toch biedt dit boek een goed overzicht van beide kanten van het conflict. Zo is er een hoofdstuk Palestijns streven naar erkenning en Palestijnse staat.
Naar aanleiding van het 75-jarig bestaan van de staat Israël verscheen het boek Israel van Coen Verbraak dat de meningen van Joden en hun band met het land vertolkt, waarbij sommigen ook wel oog hebben voor de positie van de Palestijnen. Rashid Khalidi schreef recent De honderdjarige oorlog tegen Palestina en dit boek is duidelijk vanuit Palestijns perspectief geschreven.
Actueel
In het licht van de actuele oorlog in Gaza is dit boek onverwacht actueel geworden. De opkomst van Hamas krijgt uiteraard aandacht en de visie en het optreden van deze beweging was toen al zorgwekkend. Er is sprake van groeiende invloed en de aanwezigheid van ondergrondse tunnels.
Veelzeggend is deze zin: ‘Het staat vast dat het in een overbevolkt gebied als de Gazastrook vrijwel onmogelijk is te vechten zonder dat er burgerslachtoffers vallen’ (p. 135). Dat aantal bedraagt op dit moment 27.000…
Het hoofdstuk Obstakels voor vrede beschrijft de kernpunten van het conflict: de grenzen van de verdeling van het land, de positie van Jeruzalem, de situatie van Palestijnse vluchtelingen en de hulp van UNRWA en de Joodse nederzettingen.
Hoe verder?
Het boek eindigt in het voorjaar van 2019 en laat de lezer uiteindelijk toch wel achter met het gevoel van een mislukte geschiedenis om in dit conflict tot een afdoende, betrouwbare voor Joden én Palestijnen acceptabele oplossing te komen.
De toekomst zal waarschijnlijk uitwijzen dat de huidige oorlog een nieuw en ongekend dieptepunt is in de verhoudingen en de weg naar constructieve vredesbesprekingen vermoedelijk voor vele jaren en misschien wel generaties totaal blokkeert. Dat zal de trieste ballast van deze bittere oorlog zijn, al is het op dit moment onvoorspelbaar wat de verdere gevolgen van de huidige oorlog zullen zijn. Er hoeft immers niet zoveel te gebeuren of het conflict breidt zich verder uit.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
