De schurkenmoraal van Vladimir Poetin
[Recensie] John Sweeny (°1958) is een Britse journalist met vooral belangstelling voor oorlogen, dictaturen en corrupte regimes. Zijn standplaats is Kiev. In 2014 slaagde hij erin om Vladimir Poetin te ondervragen na het neerhalen van vlucht MH17. Hij beweert dat het Russische leger een lage moraal heeft, zijn doden niet begraaft, dat de bevelhebbers enkel in geld geïnteresseerd zijn. De soldaten krijgen van hofleverancier Prizogjin hondenvoer en eten dat al zeven jaar over de datum is. Poetin is volgens hem militair incompetent en paranoïde. Hij beschrijft de wreedheden en de massagraven die hij zag in Boetsja en Irpin. De oorlogsmisdadigers waren vaak Tsjetsjenen en Boerjaten. Bewijsmateriaal is er genoeg verzameld.
KGB-er
Na deze introductie, begint hij aan de biografie van Poetin, vanaf zijn armzalige jeugd in Leningrad tot zijn huidige miljarden-paleizen. Als KGB-er in Dresden moest hij de terroristen van de Rote Armee Fraktion/Baader Meinhof Gruppe financieren. Na de implosie van de Sovjet-Unie, die door Poetin onterecht aan Gorbatsjov toegeschreven wordt i.p.v. aan het falende systeem, werkte hij voor de burgemeester van Sint-Petersburg, waar geen eten was, wel georganiseerde misdaad. In 1996 kreeg hij een baan bij Jeltsin in Moskou, waar zakenmensen miljardair werden. In 1998 werd hij hoofd van de FSB, de opvolger van de KGB. Procureur Skoeratov werd met een (vervalst?) filmpje verhinderd om een corruptieonderzoek in te stellen bij de familie Jeltsin en Poetin. In augustus 1999 benoemde Jeltsin Poetin tot premier. In september 1999 vonden er vijf bomaanslagen plaats met meer dan 300 doden. De Tsjetsjenen kregen de schuld. Zij hadden het Russische leger vernederd in de Eerste Tsjetsjeense oorlog (1994-1996). Maar die aanslagen waren wellicht het werk van de FSB. Poetin misbruikte ze om de wrede Tweede Tsjetsjeense oorlog (1999-2009) te beginnen en om zijn populariteit op te krikken. Volgens Sweeney hield Rusland al in september 1999 op een democratie te zijn. Dat lijkt me erg vroeg. Van dan af werd volgens hem ook het gerecht buiten spel gezet. Het Westen wist al in 2000 dat er in Tsjetsjenië oorlogsmisdaden begaan werden, maar het ondernam niets.
In 2000 begonnen ook de vergiftigingen. De eerste bekende slachtoffers waren Sobtsjak, ex-burgemeester van Sint-Petersburg, en zijn twee lijfwachten. Wel raar, want Sobtsjak had Poetin in 1996 in het Kremlin geloodst. Maar Poetin zag in hem een rivaal. In de zomer van 2000 zonk de onderzeeër Koersk. De NAVO mocht de 23 zeelieden niet tijdig komen redden.
In 2002 bestormden ruim vijftig Tsjetsjeense terroristen een theater in Moskou, waarbij 170 mensen stierven door het gifgas van de speciale troepen. Sweeney vindt het vreemd dat die zwaarbewapende terroristen zomaar het theater konden betreden. Blijkbaar was hun leider Terkibajev een FSB-agent en was dus ook deze aanval van de FSB. Sjtsjekotsjichin, een dapper parlementslid, wou de zaak onderzoeken, maar werd in 2003 vergiftigd. Op 1 september 2004 gijzelden Tsjetsjeense terroristen duizend kinderen en leerkrachten in Beslan (Zuid-Rusland). Anna Politkovskaja wou bemiddelen, maar ze werd vergiftigd. Er vielen 333 doden bij de Russische aanval op de school. De politie wist vier uur vooraf dat er een aanslag op een school in Beslan was gepland, maar liet de terroristen in konvooi naar de school rijden. De FSB wou een klimaat van terreur scheppen.
Drugsbaronnen
In 1998 vertelde Litvinenko aan FSB-baas Poetin dat de FSB gangsters en drugsbaronnen beschermde. Poetin ontsloeg hem. In 2000 vluchtte hij naar Londen. Daar beweerde hij dat Poetin een pedofiel was. Gevolg: hij werd in 2006 vergiftigd. Sweeney somt er nog enkelen op die in 2003-2004 vergiftigd werden met het nucleaire gif polonium.
Sweeney vertelt ook over het privéleven van Poetin, zijn ex-vrouw en zijn minnaressen, allemaal miljardairs, zijn ca. acht kinderen (p. 140-145). De miljarden van Poetin zijn niet meer te tellen, blijkbaar lijdt hij aan een onverzadigbare drang om anderen te bestelen. Zijn bewust te laat komen op afspraken met belangrijke mensen is schokkend.
Sweeney trok ook naar de plek waar MH17 in 2014 uit de lucht is geschoten door een Russische Boek-raket met 298 doden als gevolg. Hij beweert dat hij Poetin daarover interpelleerde in Jakoetsk. Boris Nemtsov werd volgens hem vermoord (2015) wegens zijn verzet tegen Poetins oorlog in Oekraïne, die al in 2014 begon. Hij noemt namen van mensen die wegens hun protest zwaar mishandeld werden. De daders werden nooit vervolgd. De vergiftiging van de Skripals in Salisbury wordt fijn uitgelegd, met een lijst van anderen die ook vergiftigd of neergeschoten werden, verongelukten of uit een raam vielen.
Trump
Terloops lezen we ook hoe Trump in 2016 door Poetin gesteund werd bij zijn campagne. Trump bedankte hem door verdeeldheid te zaaien in de NAVO en in de EU. In 2019 spoorde hij Zelensky aan om toe te geven aan Poetin i.v.m. de Krim, Donetsk en Loegansk (p. 237-238). De auteur beweert ook dat het Brexit-referendum door de Russen gesponsord werd en dat Groot-Brittannië precies deed wat het Kremlin wenste.
In 2020 werd Navalny vergiftigd door de FSB met het gifgas novitsjok. In 2021 vloog hij uit Berlijn terug naar Moskou en werd hij voor de rest van zijn leven opgesloten. Vervolgens suggereert de schrijver dat Poetin kanker heeft. Hij noemt vijf verschillende kankers, wat de geloofwaardigheid niet ten goede komt en zegt: “Zou Poetin ons allemaal vermoorden, omdat hij zelf niet lang meer zal leven?” We zullen zien of hier iets van klopt. Sweeney gelooft ook dat Oekraïne zal winnen. Deskundigen oordelen dat winnen heel lastig zal zijn en dat de enige oplossing in onderhandelen (en toegeven) ligt. Ik twijfel ook aan zijn voorspelling dat Poetin het Kremlin snel zal verlaten en nog wel in een kist. Wat helaas wel is uitgekomen is zijn veronderstelling uit oktober 2022 dat Poetin de Nova Kachkovka-dam zou opblazen. En hij legt ook goed uit waarom de verovering van Kiev mislukte.
Sweeney heeft een vlotte pen, hij heeft veel gereisd en meegemaakt, interviews afgenomen van Peskov e.a. Hij is van vele zaken op de hoogte, maar zijn verhaal bevat veel onnodige details. Hij houdt van sensatie, zoals de veronderstelling dat Poetin een onecht kind zou zijn; als judoleraar noemt hij maffiabaas Leonid Usvjatsov en niet Arkadi Rotenberg; Poetin zou ook seks gehad hebben met minderjarige jongens. Allemaal zaken die ik niet terugvind bij andere biografen, die hier niet genoemd worden bij de bronnen: Steven Lee Myers, Vladimir Fedorovski, Mark Galeotti, Catherine Belton, Galia Ackerman en Stéphane Courtois. Een kaart met de Russische en Tsjetsjeense plaatsnamen zou welkom zijn. De lezer zal zich niet vervelen.
—
Ook verschenen op Jef Abbeel
