Leven en politiek in Burundi
[Recensie] Gabriel is tien jaar als zijn ouders gaan scheiden. Zijn Rwandese moeder loopt weg en zijn uit Frankrijk afkomstige vader moet nu alleen zorgen voor Gabriel en zijn zusje Ana. Maar hun vader is vaak op stap. De kok en de chauffeur houden dan een oogje in het zeil. De scheiding grijpt Gabriel aan en hij blijft hopen dat het goedkomt tussen zijn ouders. Toch heeft hij ook veel plezier: met zijn vriendjes uit de steeg haalt hij kattenkwaad uit en probeert hij de verveling tijdens eindeloze zomers te verdrijven. Ze pikken mango’s uit andermans tuin, gaan zwemmen en hangen in een autowrak, sigaretten rokend en grappen makend. ’s Avonds komt de hele buurt bij elkaar in het barretje. Daar hoort Gabriel af en toe iets over de politieke situatie van Burundi.
Gabriels vader verbiedt zijn kinderen om zich met politiek bezig te houden. De vader van zijn vriendje Gino is docent aan de universiteit en legt alles juist uit, zodat Gino aan Gabriel kan vertellen wat er aan de hand is. In het begin is dat allemaal nog ver van hun bed. Het enige wat Gabriel wel weet, is dat zijn moeder uit Rwanda is gevlucht vanwege rellen tussen Hutu en Tutsi. Zijn vrienden willen een bende oprichten om de buurt te beschermen, maar Gabriel maakt liever geen ruzie.
In de loop van het boek laait de onrust in Rwanda op en slaat over naar Burundi. Gaël Faye heeft dit verhaal vast gebaseerd op zijn eigen verleden. Hij beschrijft op een indringende manier hoe de onbezorgde jeugd van Gabriel razendsnel wordt beëindigd. De kogels vliegen om het huis. Gabriels moeder is naar Rwanda teruggegaan, waar ze altijd van droomde, maar deze keer in een poging om haar familie in veiligheid te brengen. Ze keert totaal getraumatiseerd terug in het gezin dat ze een paar jaar eerder verlaten heeft.
Op een dag waagt Gabriel zich weer naar buiten. Meegenomen door zijn vrienden belandt hij in een hachelijke situatie waarin hij moet kiezen tussen twee kwaden. Ik zucht diep en stop even na het lezen van zo’n heftig hoofdstuk.
Doordat hun vader Frans is, kunnen Gabriel en Ana vluchten naar Frankrijk. Maar Parijs wordt nooit thuis en de onbezorgdheid komt nooit terug. Klein land is licht en zwaar, poëtisch en helder, prachtig vertaald door Liesbeth van Nes, ontroerend en indrukwekkend.
—
Eerder verschenen op Lalagèleest
