Een kunstboek in een ander jasje
[Recensie] Mode reflecteert wat er speelt in de maatschappij. Er wordt wel eens gezegd dat modekleuren in tijden van pessimisme donker zijn en dat de kleuren licht en fel zijn als er weer vertrouwen in de toekomst is. Maar of dat nu nog klopt? In de herfst- en wintermode van 2020 staan feller kleuren centraal: helblauw, geel, roze, rood en oranje. En je kunt nu toch niet zeggen dat het een en al optimisme is in de wereld: Covid-19, de vluchtelingenproblematiek, de klimaatverandering, de machtsverhoudingen in de wereld. De mode straalt optimisme uit. Alsof ze naar buiten wil brengen dat we juist vertrouwen nodig hebben, dat kleur de wereld mooier maakt. Je ziet bijvoorbeeld mondkapjes in allerlei designs om het straatbeeld wat op te fleuren. Kies kleur is het adagium. De cover van het boekje is veelzeggend: een model dat een kleurige creatie van Valentino draagt. Je wordt er blij van.
Over mode zijn de laatste jaren heel wat tentoonstellingen gemaakt, die spraakmakend waren. De JP Gaultier-expositie (2013) en die over het werk van Thierry Mugler (2019) in de Kunsthal, Reflections over Jan Taminiau in het Centraal Museum in Utrecht. Het Kunstmuseum in Den Haag besteedt veel aandacht aan mode. In 2017 was er aandacht voor het werk van Hubert de Givenchy, in 2019 Femmes fatale, en in 2020 voor dansmode. Tot en met 28 februari 2021 toont het Kunstmuseum Mode in kleur met ontwerpen van nationale en internationale topontwerpers als Chanel, Dries van Noten, Walter van Beirendonck, Gianni Versace, Thierry Mugles, Iris van Herpen, Fong Leng en Jan Taminiau om er maar een paar te noemen. De tentoonstelling richt zich met name op de symboliek van kleur.
Bij de tentoonstelling is een kunstkaart&boek verschenen met een selectie van de getoonde werken. Een kunstboek in een nieuw jasje, zou je kunnen zeggen. Je kunt de kaarten uit het boekje halen, zonder het te beschadigen. Je kunt ze opsturen, thuis ophangen of neerzetten. Maar je kunt het boekje op A-5 formaat natuurlijk ook gewoon bewaren. Kleuren staan centraal in het boekje, ontworpen door Maarten Evenhuis. Achterop iedere kaart staat een korte, te summiere, maar wel heldere tekst over ‘de geschiedenis van kleur’ in de mode. Het is een boekje dat je weer vrolijk maakt. Het is genieten van de prachtige creaties van modeontwerpers van naam en faam.
Kleur in de mode werkt als een code. Als je die kraakt kom je erachter wat kleur in de mode kan betekenen. In de negentiende eeuw was zwart een kleur van rouw. Coco Chanel gaf zwart een totaal ander karakter. Haar Little black dress wilde iedereen dragen om juist feest te vieren. Ook paars was een rouwkleur, maar ook een kostbare koninklijke kleur. En later bij de vrouwenbeweging werd het juist geassocieerd met hoop en een nieuw begin. Zo staat het kunstkaartenboek vol met leuke codekrakers over kleuren. In de middeleeuwen droeg ‘het grauw’, het gewone volk, grauwe en ongeverfde kleding in kleurschakeringen tussen crème en bruin. Laat dit nu de favoriete kleuren zijn van Jan Taminiau. Een zijden avondjurk uit de collectie Nature Extends illustreert dat. En wist u dat de kleur geel in China eeuwenlang alleen gedragen mocht worden door de keizerlijke familie. In onze middeleeuwen was het de kleur die door straatprostituees gedragen werd, simpelweg omdat de klanten geel goed te zien was in de donkere straatjes en steegjes. En dan ons ‘oranjegevoel’. Oranje wordt als signaalkleur gebruikt. Denk aan gevangeniskleding. Ook de Boeddhistische monniken gaan in oranje kleding gekleed, geverfd met plantaardige verf van saffraan of goedkopere kurkuma.
In de modewereld is momenteel veel aandacht voor diversiteit en antiracisme. Misschien dat de kleur groen daarom een van de huidige modekleuren is. We kennen allemaal de kleur gifgroen, een kleur om voor op te passen. In de verfstof ‘Schweinfurter grün’ werd arsenicum toegevoegd, soms met dodelijke afloop voor degene die het droeg. Nu is groen vooral het teken van hoop, jeugd, groei, een veilige optimistische kleur dus. En daar hebben we in deze tijden wel behoefte aan.
De tentoonstelling Mode in kleur is tot en met 28 februari 2021 in het Kunstmuseum in Den Haag te zien.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
